سر حاجي عبدالله هارون ميمڻ - ميمڻ عبدالغفور سنڌي

سر حاجي عبدالله هارون ميمڻ [ 1872ع – 1942ع ]

ميمڻ عبدالغفور سنڌي

سچ پچ جنت ۾ جاءِ جڙندي انهن لاءِ، جن سر حاجي عبدالله ميمڻ جهڙا سنڌي سپوت، نيڪ سيرت، سخي مرد ۽ سورهيه پٽ پنهنجي قوم تي هڪ وڏو احسان ڪيو آهي - سندس والد بزرگ جو نالو محمد هارون هو، جيڪو ڪراچيءَ جي ڪڇي ميمڻ پاڙي مان هو.

 

حاجي عبدالله 19 صفرالمظفر 1289 هه مطابق 14 جون 1872ع تي، غريب گهراڻي ۾ جنم ورتو. پاڻ اڃا چئن سالن جو مس ٿيو، ته سندس والد وفات ڪري ويو، جنهن ڪري سندس پرورش والده جي حوالي ٿي؛ جنهن سندس تعليم لاءِ جتن ڪيا، مگر غربت سببان، پڙهي نه سگهيو. پوءِ جيئن ئي سمجهه ڀريو ٿيو، ته پيٽ قوت لاءِ پاڻ پتوڙڻ لڳو؛ ان مان جيڪو نفعو ڪمائيندو هو، اهو ماءُ آڏو اچي رکندو هو. پاڻ شرميلو به حد درجي جو هو. شروعات ۾ کيس شين وڪڻندي لڄ ٿيندي هئي، پر پوءِ هري مري ويو.

روز مره جي نفعي مان گهر جو خرچ به ڪندو هو ۽ ڪجهه پاڇي به بچائيندو هو. چڱي ميڙا چونڊيءَ بعد کيس انهيءَ ننڍڙي واپار مان مزو اچي ويو. پوءِ ته جهونا مارڪيٽ ۾ دوڪاندار وٽ چار روپيه ماهوار پگهار سان ملازم وڃي بيٺو. پنهنجي ديانتداريءَ سان واپاري سڌ به حاصل ڪري ورتائين. ستت ئي پرائي ٻزگيري ڇڏي، پنهنجي پاڇيءَ مان هڪ ننڍڙو دوڪان کوليائين. اِنهيءَ ڪاروبار ۾ ايمانداريءَ، سچائيءَ ۽ اَور چائيءَ سببان تيزيءَ سان ترقي ٿيندي رهيس. تان ته ڪجهه سالن اندر وڏو واپاري بڻجي ويو.

هينئر ته سيٺ عبدالله پنهنجي اَور چائيءَ ۽ محنت سان، زندگيءِ جي هر ميدان تي ترقي ڪندو رهيو ۽ پنهنجو ناما چار ڪڍيو. خاص ڪري واپارين جي سهوليت لاءِ ڪو آپريٽو بئنڪون قائم ڪرايائين، جن مان ننڍن دوڪاندارن کي آسان قسطين تي قرض ڏياري، سندن ڌنڌي کي تيزي وٺرائي. اَزانسواءِ پنهنجي غربت ۽ يتيميءَ کي ياد ڪندي، نادار ۽ لاوارث ٻارڙن لاءِ يتيم خانا کوليائين، گهرجائن ۽ حاجتمندن جي دل و جان سان مدد ڪيائين. مطلب ته اِنساني همدرديءَ ۾ ڪا ڪثر نه ڇڏي. ديني لحاظ کان ڪيترائي خير جا ڪم ڪيائين. مسجدون مسافر خانا، درسگاهون ۽ شاگردن جي رهائش لاءِ هاسٽلون پڻ تعمير ڪرايائين – 1898ع ۾ حج بيت الله شريف جو مقدس فرض به ادا ڪيائين.

حاجي صاحب، جيتري قدر قومي ڪمن ۾ گهرو ويو. اوتري قدر وري ملڪي معاملن (سياست) ۾ به، آزاديءَ خاطر پاڻ پتوڙيو باني- پاڪستان قائداعظم محمد علي جناح (1948ع-1976ع) سان ٻانهن ٻيلي ٿي، سياسي زندگيءَ ۾ سر ڌڙ جي بازي لاتائين؛ جنهن ڪري پاڻ چوٽيءَ جي اوڳواڻن ۾ شمار ٿيڻ لڳو – 1919ع ۾ سنڌ صوبائي خلافت ڪاميٽيءَ جو صدر چونڊيو ۽ 1920ع ۾ سنڌ صوبائي مسلم ليگ جو صدر به بڻيو. انهن ئي ڏينهن ۾ بمبئي ڪائونسل جو ميمبر پڻ منتخب ٿيو – 1925ع ۾ ”تحريڪ“ ۾ ڀرپور حصو ورتائين – 1926ع کان 1942ع تائين، هندستان جي مرڪزي ليجسليٽو اسيمبليءَ جو رڪن ٿيو. 1938ع کان آخر تائين مرڪزي اسيمبليءَ ۾ مسلم ليگ جو ميمبر به ٿي رهيو. ايترين سارين اعليٰ عوامي خدمتن عيوض کيس 1937ع ۾ ”سر“ جو خطاب به مليو. پاڻ پاڪستان جي حاصل ڪرڻ لاءِ زوردار نموني ۾ پٺڀرائي ڪندو رهيو.

انسان نيڪ هجي يا بد، آخر کيس هن دنيا مان هڪ نه هڪ ڏينهن خدا تعاليٰ جي مقرر ڪيل وقت تي ضرور لڏڻو آهي. انهيءَ اصول موجب هن قوم جي ڪارائتي فرد کي به 21 شعبان 1361 هه مطابق 27 اپريل 1943ع تي، داعي اجل کي لبيڪ چوڻو پيو؛ ۽ کڏي واري يتيم خاني جي اڱڻ ۾ کيس آرامي ڪيو ويو. ڪراچيءَ ۾ ”عبدالله هارون ڪاليج“ ۽ ”عبدالله هارون روڊ“ سندن ياد ۾ قائم ڪيل آهن.