ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو

ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو

اوچتو وڇوڙو - جان جان هئي جيئري ورچي نه ويٺي

ايڊيٽوريل عوامي آواز

ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙي جي ڪالهه اوچتي وڇوڙي واري خبر سنڌ جي علمي، تعليمي، تحقيقي، لوڪ ادب ٽي وي، ريڊيو، سگا، سنڌي ٻولي ڪراچي يونيورسٽي جي سنڌي شعبي، وفاقي اردو يونيورسٽي  جنهن سان آخر ۾ سلهاڙيل رهيو جي سڄي حلقي لاءِ حادثي جهڙي هئي. ڪجهه ئي ماڻهن کي خبر هئي ته هو ڪجهه ڏينهن کان ڊينگي جي بيماري ۾ ورتل هو، دلجاءِ ٿي ته گهٽ ۾ گهٽ ڪورونا وائرس ته نه اٿس سو جلد صحتياب ٿي ويندو پر افسوس ته ايئن نه ٿيو ۽ ڪالهه اها دلين تي آيل زلزلي طور خبر ٻڌي وئي جنهن تي رت جا ڳوڙها ئي هاري سگهجن ٿا.

نثار ٻلھڙو

نثار ٻلھڙو

موڪلاڻي ۽ سرڪار جي بي حسي

پيار علي چانڊيو

سنڌ ڌرتي جا ماڻهو، دردن جي ڪهاڻين سان ڀريا پيا آهن. ڪٿي هو پنهنجو حال اورين ٿا ته ڪٿي وري هُنن جي اکين مان وهندڙ ڳوڙها ئي سڀ ڪجهه بيان ڪن ٿا. سنڌ ۾ اهڙا ڪيترا ئي اٻوجهھ ۽ لاچار ماڻهو آهن، جيڪي بس جيون کي جيارن پيا. باقي ته جهڙا آهن تهڙا ناهن. سنڌ جي ماڻهن کي تڪليفون ڄڻ ته ڏاج ۾ مليل آهن. انهن تڪليفن جو ختم ٿيڻ به ڏاڍو ڏکيو آهي. هن ڌرتي جا ماڻهو، انهن تڪليفن کان ڇوٽڪارو حاصل ڪرڻ لاءِ تڙپندا ۽ روئندا رهن ٿا. پر اهي تڪليفون انهن کي وڻ ويڙهي جيان وڪوڙينديون وڃن ٿيون. دردن سان تڪليفن سان ۽ ڏُکن سان ويڙھ ڪندڙ هڪ ڌرتي ڌڻي نابين خاندان جا اڄ دردن وارا ڳوڙها سڀني اڳيان بيان ڪجن ٿا جيڪي ڳوڙها غربت سبب اکين مان وهندا رهن ٿا ان نابين خاندان جي درد ڪٿا ٻڌڻ بعد ان ڳالهھ پڪ ڏياري ته سنڌ دردن ۾ ويڙهجي وئي آهي.

فقير جادم مڱريو

فقير جادم مڱريو

سندس وڇوڙو!

غلام حسين خاصخيلي

فقير جادم مڱريو املھ ماڻڪ شخصيت وارو ماڻھو ھو، سندس وڇوڙو انتهائي ڏکائيندڙ آھي، پاڻ سياسي ميدان ۾ تمام وڏي خدمت ڪئي، هو پاڪستان مسلم ليگ فنڪشنل سنڌ جو اهم اڳواڻ ھو، پاڻ  وفاقي وزير ريلوي جي حيثيت سان به بھتر خدمت ڪئي، جڏهن اها خبر ميڊيا تي ڏٺي ۽ ٻُڌي ته جادم مڱريو هي جهان ڇڏي ويو ته منهنجا حوصلا خطا ٿي ويا، ڇوته منهنجي هن سان ويجهڙائي هئي. پر سندس وڇوڙي کانپوءِ ھاڻ اسان وٽ صرف سندس يادون آھن. هو ھاڻ اسان ۾ نه رھيو آهي، ان سفر ڏانھن ھر ڪنھن کي ھلڻو آھي، سندس وڇوڙي تي دلي ڏک پھتو آھي، سندس يادون ۽ ساڻس ڪيل ڪچھريون ھميشه ياد رھنديون، فقير جادم مڱريو سان منھنجون ڪافي ڪچھريون ٿيل آھن، حيدرآباد ۾ جڏھن جيجل ماءُ اسپتال  قائم ڪرڻ لاءِ بنياد رکڻ واسطي ڪافي دفعا روبرو ۽ فون وسيلي صلاح ورتائين ۽ آئون جڏھن تمام گھڻو بيمار ٿي پيس ته ان وقت فقير جادم مڱريو مونسان روزانو فون وسيلي طبيعت پڇڻ سان گڏ اھو به چوندو ھو ته سائين پير پاڳاري صاحب جو حڪم آھي، جنھن به اسپتال ۾ چاھين، اتي توکي داخل ڪرايون، آئون چوندو ھئس ته سائين دعا ڪريو، آئون ٺيڪ ٿي ويندس، منھنجي اھڙي جملي تي چوندو ھو الله سائين اوھان کي صحتياب ڪندو،

ڊاڪٽر خالد محمود سومرو

شهيد علامه ڊاڪٽر خالد محمود سومرو

تاريخ جو عظيم باب

مولانا حميدالله سيال

اسلام جي سپهه سالار سچي عاشقِ رسولﷺ جرنيل جمعيت، سنڌ جي هڪ عظيم سپوت جي شهادت انسانيت ۽ حق سچ جي ڳالهه ڪندڙ هر انسان جي دل جهوري وڌي آهي، جڏهن ته سندس وڇوڙي تي هر ڪنهن جون اکيون رت روئي رهيون آهن، شهيد اسلام ۽ شهيد جمعيت، شهيد سنڌ علامه ڊاڪٽر خالد محمود سومرو جي گھڻ پاسائين شخصيت تي ڪيترو لکي سگھجي ٿو، سنڌ ڌرتيءَ جا ڄاوا اڻ مٽ، انمول ارڏا، بهادر، سيني تي وار جھلڻ وارا پٽ پيدا ڪيا آهن، انهن ۾ ڪيترا ئي هيرن جهڙا ماڻهو اهل علم، اهل حق، اهل وفا ۽ بهادر اڳواڻ، هن ڌرتيءَ جي کاڻ مثل آهن، ڪيترا ئي اڳواڻ قومي، سياسي، مذهبي، سماجي قائد، ڪنهن هڪ صفت يا منفرد رڪارڊ ڪنهن هڪ صلاحيت جي ڪري مشهور هوندا آهن، پر الله تبارڪ و تعاليٰ جمعيت علماءِ اسلام کي هڪ اهڙو رهنما عطا ڪيو، جيڪو هڪ شخصيت ساز ادارو هيو ۽ ان ۾ تمام خوبيون هڪ ئي وقت سمايل هيون. لاڙڪاڻي ويجهو ڳوٺ عاقل خالد ۾ سنڌ جي برک عالم، عالمِ دين، استاد العلماءِ، سنڌ جي اعليٰ مذهبي ۽ ديني درسگاهه جامعه اسلاميه اشاعت القرآن والحديث جي باني محقق، مفسر، قرآن والحديث جي عاشق، علامه مولانا علي محمد حقاني جي گھر ۾ اک کوليندڙ گلاب جو گل، جنهن بين الاقوامي طور تي نه رڳو پاڻ مڃرائيو پر لاڙڪاڻي سنڌ ۽ پاڪستان لاءِ هڪ قابل فخر شخصيت طور اڀريو، پوري قوم ۽ ملڪ کي روشن ڪرڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو، اهو هڪ ئي وقت لکين ماڻهن جو محبوب ليڊر هيو، انهن جي دلين جي ڌڙڪن هو، جلسن جلوسن اجلاسن، مظاهرن، ڌرڻن ۽ مدرسن جو سينگار هو، شخصيت ۾ هٻڪار هو، اسلام جو علمبدار هو، عاشق رسولﷺ هو، اسلام جو سپهه سالار هو، جمعيت ۽ سنڌ ڌرتي جو وفادار هو، جمعيت علماءِ اسلام جا ڪارڪن ته ڇا پر ملڪ جي ڪنڊ ڪڙڇ خاص طور عام ماڻهو هر سنڌي نوجوان، اسڪول، ڪاليج، يونيورسٽي ۽ مدرسي جو شاگرد هن کي چاهيندو هو، هاري ۽ مزدور سندس هڪ جھلڪ ڏسڻ لاءِ بيتاب هوندو هو، هو اسٽيج جو سينگار هو، سنڌ جو سچو سپوت هو، هن مرد مجاهد کي صورت ۽ سيرت اهڙي هئي جو ڪنهن به باطل ۽ ظالم کي همت نه ٿيندي هئي جو شير آڏو اچن، سنڌ ڌرتي ۽ سنڌي قوم جي سر تي هميشه ڏاڍ، ظلم ۽ جبر جو تسلسل رهيو آهي، ان جي باوجود به سنڌ ڌرتي جي حلالي پٽن ۽ غيرتمندن پنهنجون جانيون ته قربان ڪيون آهن پر ڪنهن ڏاڍي مڙس، ظالم ۽ جابر جي اڳيان پنهنجو ڪنڌ ڪپايو ته آهي، پر جھڪايو نه آهي، باب الاسلام سنڌ ڀائيچاري جي لولي ڏني آهي، پر افسوس سنڌ دشمن قوتن اسلام دشمن قوتن، سامراجي قوتن ۽ دهشتگردن باب الاسلام سنڌ مٺڙي سنڌ ڌرتي تان پيار محبت ديني رواداري امن ۽ ڀائيچارو ختم ڪرڻ ۾ ڪا ڪسر نه ڇڏي آهي، الله تعاليٰ انهن ظالمن، جابرن، سنڌ دشمنن، اسلام دشمنن، امن جي ويرين ۽ دهشتگردن کي تباهه ۽ برباد ڪري، جن ۲۹ نومبر ۲۰۱۴ع جي صبح ۶:۲۳ منٽن تي هڪ اسلام جي بهادر سپهه سالار سچي عاشق رسولﷺ، سنڌ دوست ۽ سنڌ جي حقن لاءِ جاکوڙيندڙ، مذهبي، ديني عالم، امن جي علمبردار، سنڌ جي حلالي پٽ، اسڪالر جمعيت جي يو آءِ سنڌ جي اڳواڻ علامه ڊاڪٽر خالد محمود سومرو کي سکر جي جامع مسجد ۾ نماز پڙهندي سفاڪ قاتلن گولين جو نشانو بڻائي شهيد ڪيو، اهڙي طرح شهيد اسلام علامه ڊاڪٽر خالد محمود سومرو، امير المؤمنين سيدنا عمر فاروق رضي الله تعاليٰ عنه ۽ ڪربلا جي ميدان ۾ نماز جي حالت ۾ شهادت جو مرتبو ماڻيندڙ دنيا جو عظيم انسان شهيد ڪربلا سيدنا حضرت امام حسين رضي الله تعاليٰ عنه جي عظيم قربانين جي نقش قدم تي هلندي تاريخ ۾ پنهنجو نالو نماز جي حالت ۾ سر قربان ڪرڻ وارن جي صف ۾ ڳڻائي ويو، جنهن کيس شهادت جي منصب تي پهچايو ۽ عظيم رتبو عطا ڪيو.

نواز ڪنڀر

نواز ڪنڀر

سانگھڙ جو ابن بطوطه

پروفيسر عباس علي لغاري

دنيا جي هر علائقي کي قدرت طرفان تاريخي حيثيت ناهي ملندي آهي، صرف ڪن خاص علائقن، خطن ۽ شهرن کي ئي مالڪ ڪائنات اهڙي ته شاندار تاريخ عطا ڪندو آهي، جو اهي خطا هميشه لاءِ تاريخ ۾ امر ٿي ويندا آهن.  اهڙن تاريخي خطن ۾ سانگهڙ جو شاندار تاريخي علائقو به شامل آهي. جيڪو صدين کان سنڌ جي سڃاڻپ رهيو آهي. برهمڻ آباد، ھاڪڙي جا پيرا، ڀٽائي سرڪار جا سانگهڙ جا سفر، ميان مبين جي درسگاهه، سهڻي ميهار جي لازوال ڪهاڻي، ڪونئرو جي ماڙي، رتو ڪوٽ، اڇڙو ٿر، مکي ٻيلو ۽ ٻيا انيڪ تاريخي ماڳ، هن ضلعي جي تاريخي هجڻ جا گواهه آهن.

مخدوم سڪندر بودلو بھار رح - مير حاجن مير

مخدوم سڪندر بودلو بھار رح

(سيوھڻ جا بزرگ)

مير حاجن مير

مخدوم سڪندر بودلو خدا جو ولي، وڏي علم وارو هو. حال جي شروعات ۾ ديني علوم جو درس ڏيندو ٿي رهيو. ان کان پوءِ جذبي ۾ اچي بودلو ٿي ويو ۽ سدائين اگهاڙو گهمندو هو. (۱)

هن بزرگ جي طبيعت شاهانه هئي، تنهن ڪري کيس سڪندر جي لقب سان سڏيندا هئا. حالانڪه سندس اصل نالو سيد (شاھ مردان) هو. (۲) سندن اصل نالو سيد شاھ مردان شاھ هو. پاڻ بخاري ساداتن مان اچ جا ويٺل هئا. (۳)

حضرت سيد علي سرمست بخاري

حضرت سيد علي سرمست بخاري

سلسلو سيوھڻ جا بزرگ

مير حاجن مير

قلندر لعل شهباز جي ساٿين ۽ مريدن مان هڪ بزرگ شخص هو. قلندر لعل شهباز جي سياحت واري زماني ۾ ان جو رفيق ۽ هم سفر جو ساٿي هو. آخر ۾ قلندر لعل شهباز جي سنڌ ۾ رهائش اختيار ڪرڻ کان پوءِ هي به هميشه لاءِ سيوهڻ ۾ رهي پيو (۱). سيد علي سندس ”وزير“ سڏبو هو (۲). قلندر لعل شهباز جي خليفن جو ذڪر ڪتابن ۾ اڻ چٽو آهي، جيڪي سندس گڏ هيا. سندس ۳ دوست ته مشهور آهن، جن جو ذڪر ڪتابن ۾ اڪثر آهي. انهن دوستن ۾ بهاؤالدين زڪريه ملتاني، بابا فريد شڪرگنج پاڪ پتن وارو ۽ جلال الدين سرخ بخاري اُچ شريف وارو، سندس هي خليفو دوست جو پٽ هيو.

پروفيسر لياقت عزيز

پروفيسر لياقت عزيز

جدوجهد جو عڪس

گل مورو

هماليا جهڙو حوصلو رکندڙ باصلاحيت جدوجهد جو عڪس بڻيل پروفيسر لياقت عزيز ئي هيو. مون کي ياد پوي ٿو جڏهن ارباب رحيم جي دور ۾ ڪراچي پريس ڪلب کان لانگ مارچ  سنڌ ايمپلائيز الائنس جي پليٽ فارم تان سندس سرواڻي ۾ مورڙي جي ماڳ ڪراچي ۾ استادن جي حقن لاءِ لانگ مارچ ڪيو پئي ويو ته ان وقت سمورن پروفيسرن، استادن، عالمن، اديبن، دانشورن تي پوليس لٺيون وسائي وڏي تعداد ۾ لياقت عزيز، تاج جويو، رفيق جروار، قادر بخش طالباڻي، پروفيسر يعقوب مري سميت ٻين کي گرفتار ڪري جيل حوالي ڪيو ويو هو ۽ ان ڏينهن سڄي سنڌ ۾ احتجاجي تحريڪ شروع ٿي چڪي هئي ته جيستائين استادن جي حقن جي بحالي ۽ سنڌ جي حقن جي بحالي وارا مطالبا تسليم نه ڪيا ويندا، اوستائين احتجاج ختم نه ڪيو ويندو. انهن ڏينهن ۾ آئون سنڌي ادبي سنگت ضلعي نوشهروفيروز جو رابطا سيڪريٽري هوندي انهيءَ ئي ڏينهن شام جو ساهتي جي شهر نوشهروفيروز ۾ انهيءَ احتجاج تي اي پي سي گهرائي، جنهن ۾ قومي اسيمبلي جي اڳوڻي ڊپٽي اسپيڪر سيد ظفر علي شاهه کان وٺي مولانا عزيزالله ٻوهيو، سائين راشد مورائي ۽ ٻيا استاد، شاعر، اديب گڏجي ڪري اُتي سخت احتجاج ڪيو ۽ انهيءَ ڏينهن ٿاڻي جي لاڪپ مان لياقت عزيز ۽ سندس ساٿين اعلان ڪيو ته سڀاڻي سڄي سنڌ ۾ ڊي سي آفيسن جي تالابندي ڪئي ويندي ۽ ٻئي ڏينهن تي جڏهن سمورن ساٿين سان گڏجي ڊي سي آفيس نوشهروفيروز پهتاسين ته پوليس جا وڏا اٽالا ڏسي ڪري پاڪيٽ سائيز يونين ليڊر پويان پير ڪرڻ لڳا پر علمي، ادبي ۽ سياسي ورڪر، استاد توڙي شاگرد انهن رنڊڪن کي ٽوڙيندي ڊي سي آفيس جي تالن ۾ ايلفي وجهي تالابندي ڪري ڇڏي. اهڙو سخت احتجاج ڏسندي سڄي سنڌ ۾ ساهتي جي سڄڻن جي واهه واهه ٿي وئي. انهيءَ ڏينهن شام جو خبر پئي ته لياقت عزيز سميت سمورن سڄڻن کي ڪراچي جي لاڪپن مان آزاد ڪيو ويو آهي. آئون به ان ڏينهن حيدرآباد وڃي سائين تاج جوئي وٽ پهتس؛ رات اتي ئي هياسين ته سائين لياقت سميت سمورا استاد اتي اچي گڏ ٿيا ۽ فيصلو ڪيو ويو ته سڀاڻي صبح جو حيدرآباد هاءِ ڪورٽ ۾ پڪي ضمانت ڪرائڻ لاءِ اسان جو ڪيس مامو يوسف لغاري وڙهندو. ائين ئي ٿيو صبح جو هاءِ ڪورٽ وڃي پهتاسين، سڀني کي انتظار هو ته ضمانت ٿئي ٿي الائي نه! مذاق مذاق ۾ ڪامريڊ يوسف لغاري اچي لياقت عزيز کي چيو ته جج صاحب توهان جي ضمانت رد ڪري ڇڏي آهي، توهان کي جيل جي هوا کائڻي پوندي. تنهن تي ٽهڪ ڏيندي لياقت چيو ته جيل جون هوائون اسان کي ڪجهه به نه ٿيون ڪري سگهن، جيل ۽ ٿاڻا اسان جي عزم کي ٽوڙي نه ٿا سگهن، نه وري جيل ۽ ٿاڻن کان ڊڄي ڪري پنهنجي جدوجهد تان هٿ کڻنداسين. جيڪڏهن سالن تائين به جيلن ۾ واڙيو ويو ته اهو به اسان کي قبول هوندو. ايتري ۾ يوسف لغاري چيو ته ڪا ڳالهه ناهي توهان جي ضمانت ۱۵ ڏينهن لاءِ ٿي چڪي آهي، ائين ئي ٿيو جو اتان گلن جا هار پائي جڏهن ٻاهر نڪتو ته سندس ڪنڌ هماليه جي چوٽين جيان اوچو نظر آيو. هي جدوجهد جو عڪس بڻيل ڪڏهن به نه جهڪيو. جڏهن ڏٺائين ته سنڌ جي استادن مٿان ڏکيا ڏينهن آيا آهن ته پاڻ نڪري نروار ٿي بيٺو هر دور ۾ پنهنجو پاڻ ملهائڻ، سختيون ۽ سور سهڻ، دولت ۽ حوس کي ڦٽو ڪري ڇڏڻ اهو ئي وڏ ماڻهپو هوندو آهي. ڇو ته ڪيترا ئي يونين ليڊر هن جي دور ۾ پنهنجا هٿيار ڦٽا ڪري چڪا هئا. آمريت اڳيان ڪنڌ جهڪائي چڪا هئا پر هن ڪڏهن به ڪنڌ نه جهڪايو. پنهنجي استادن جي لاءِ سپلا تنظيم جيڪا جوڙيائين ان سان به ساٿ نڀايائين. سنڌ جي هر پورهيت تحريڪ سان ايترو ته اڳڀرو رهيو جو انهن جي ڏک سور ۾ هميشه لکندو به رهيو ته جدوجهد به ڪندو رهيو. نه رڳي اهو پر علمي، ادبي حوالي سان سنڌي ادبي سنگت جي سٿ سان به پنهنجو ناتو ڪڏهن نه ٽوڙيائين، پوءِ ڀلي نياز هجي يا تاج هجي هر وقت ۾ هر آمريتي دور ۾ پنهنجو ڪردار نڀايو. کوڙ ڀيرا سندس تنظيم مٿان بندشون به پيون، رنڊڪون به پيون، وقت جي آمرن ۽ حاڪمن مٿس سختيون به ڪيون، کيس جيل به ڀوڳڻا پيا، ڏک به برداشت ڪرڻا پيا پر پوءِ به هي شخص آڻ مڃڻ وارو نه هو. آريسر چواڻي هي ڇا ته شخص هو جو سدائين علم، ادب ۽ تحريڪ جي گفتگو هن جي لفظن ۾ هوندي هئي؛ هر وقت جدوجهد جو عڪس بڻيل رهيو ۽ ڪڏهن به لالچ جو شڪار نه ٿيو. کوڙ سارا غريب مسڪين ٻارڙا ڊاڪٽر، انجنيئر بڻايائين، انهن سمورن جي جيڪڏهن ڪهاڻي لکجي ته شايد ڪتاب ئي ڀرجي وڃن. هن هميشه قانوني طور تي جنگ وڙهي ۽ جنگ جي هر ميدان ۾ پنهنجي مخالفن کي مات ڏني. جڏهن ڪراچي هاءِ ڪورٽ ۾ پٽيشن داخل ڪري استاد تنظيمن تي پابندي ۽ زوري ۽ جبري موڪل تي کيس روانو ڪرڻ جي سازش سٽي وئي ته انهن ڏينهن ۾ وزير تعليم سان به جهيڙو جوٽيائين، جيڪو آخري گهڙي تائين جاري رهيو. ان تان به هٿ نه کنيائين. جڏهن سڄي سنڌ اندر ضيائي آمريت سنڌ جي ڳوٺ ڳلي ۾ ڪاهي پئي هئي ته ان وقت به ۱۱ ڏينهن لاءِ هن ساهتي جي شهر موري کان ڪراچيءَ تائين لانگ مارچ ڪيائين ۽ بک هڙتال به ڪيائين. لياقت عزيز هميشه جدوجهد جي ميدان ۾ رهيو، ڪڏهن به هار نه مڃيائين. اهڙا ماڻهو هميشه ياد رکيا ويندا آهن.

محمد پناھ ڦرڙو

محمد پناھ ڦرڙو

علمي ادبي خدمتون

نور محمد ڦرڙو

ايم.فل اسڪالر، سنڌي شعبو:

شاھ عبداللطيف يونيوريسٽي، خيرپور.

 

سنڌ جي هيءَ ڌرتي اهڙي عظيم ٻوليءَ جي وارث ڌرتي آهي، جنهن جي خوشبوءِ ڪائنات جي ڪارڻي حضرت محمد مصطفيٰ، احمد مجتبيٰ ﷺ جن کي آئي هئي. ان جي دعائن جي طفيل سان هيءَ ڌرتي هميشہ عالمن، فاضلن، محققن، شاعرن، سگھڙن، اديبن جي قلم سان هميشہ علم و ادب ۾ سڀني کان اڳ ڀري ۽ تاريخي حيثيت واري رهندي آئي آهي.

اهڙن ڏاهن، مفڪرن، اديبن  ۽ شاعرن مان هڪ محمد پناهه ڦرڙو به پنهنجو مٽ پاڻ هو. محمد پناهه ڦرڙو جو جنم سنڌ جي ڳوٺ علي محمد ڦرڙو، تعلقو محرابپور، خانواهڻ ۽ ڪوٽڙي ڪبير جي وچ واري علائقي ديهه ديهات، ضلعي نوشهري فيروز ۾ محمد سليمان ڦرڙو جي گھر ۾ ۱۰ فيبروري ۱۹۳۶ع تي ٿيو.

محمد ابراھيم شيخ

محمد ابراھيم شيخ

سگا جو سرگرم ۽ پيارو ساٿي - زندگيءَ جو مختصر احوال..

خالد حسين چنا

۴ ڏهاڪا زندگيءَ جو وڏو عرصو ٿين ٿا ۽ جيڪڏهن ڪو ماڻهو زندگيءَ جون ۴۰ کان مٿي بهارون هڪڙي ئي اداري سان سلهاڙيل رهي ته اها ان ماڻهوءَ جي اداري سان ڪمال جي انسيت چئبي. زندگيءَ ۾ تمام گهٽ ماڻهو ڪنهن اداري، تنظيم يا ڪنهن فرد سان ايترو عرصو جٽاءُ ڪري سگهندا آهن پر اسانجو دوست، اسانجو همسفر محترم محمد ابراهيم شيخ اهڙن ماڻهن منجهان هڪ آهي، جنهن کي جڏهن کان سانڀر ٿي آهي تڏهن کان هو سنڌ جي عظيم اداري سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن سان سلهاڙيل رهيو آهي. سگا سان سلهاڙجندي خيرن سان کيس چاليھ سال اچي ٿيا آهن پر هڪ لمحو، هڪ مهل به پاڻ کي سگا کان پري نه ڀانيو هوندائون. سگا هميشه کيس ساھ جي رڳ جيان ويجهو رهي آهي. هو ان سڄي عرصي کان نهايت ئي سرگرم رهندو آيو آهي. سگا جي هر ننڍي وڏي پروگرام ۾ پنهنجي شرڪت فرض جيان يقيني بڻائيندو آهي، نه رڳو پروگرامن ۾ شرڪت پر عملي طور تي هو هر پروگرام جو هڪ متحرڪ ڪارڪن بڻجي پروگرام کي ڪامياب ڪرائڻ ۾ سڀني کان اڳڀرو رهڻ ڄڻ ته سندس عادت بڻجي وئي آهي. ايترو گهڻو عرصو سگا سان ساڻ رهندي هو هاڻي سگا جي جيئري جاڳندي تاريخ آهي، کيس سگا جي سرگرمين، لاهن چاڙهن، ڪاميابين ۽ ڪٿي ڪٿي ناڪامين جي ڀلي ڀت ڄاڻ آهي.

تاج محمد بلوچ

تاج محمد بلوچ

چاچو تاج سڏجندڙ سگا جو متحرڪ ڪردار

خالد حسين چنا

ننڍن ۾ ننڍو نظر ايندڙ ۽ هن وقت لڳ ڀڳ ۶۸ سالن جو وڏن ۾ وڏو، نهايت سادو پر سنجيده محبتي ماڻهو، تاج بلوچ صاحب جو نالو سگا رضاڪارن وٽ نهايت پھنجائپ وارو نالو آهي. خاموش طبعيت پر گفتگو ۾ مدلل ۽ مربوط هوندو آهي. هو سياست ۾ رھيو پر سياسي چالباز نه آهي. هو ادب ۽ تاريخ جو ڄاڻون، پنهنجي ثقافت سان پيارڪندڙ سنڌ جو شعور آهي. تاج بلوچ ۱۹۹۲ع جي آخر ۾ سگا ميرپورخاص شاخ جي ميمبرشپ حاصل ڪري سگا جي قافلي ۾ شامل ٿيو جتي ڊاڪٽر محمد سليمان شيخ ۽ پروفيسر مظهر ميمڻ، نظير ڀنڊ  جهڙا بي لوث سماج سڌارڪ جديد سنڌ اڏڻ لاءِ جدوجهد ڪري رهيا هيا. هو به پر امن ترقي يافته سنڌ بڻائڻ لاءِ پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻ لاءِ شروع کان وٺي ڪوشان آهي. هن جي محنت ۽ سچائي جي ڪري هو سگا ميرپور خاص شاخ جو سال ۱۹۹۳ع، ۱۹۹۴-۱۹۹۵ع، ۲۰۰۱-۲۰۰۲ع ۾ سگا ميرپورخاص شاخ جو جنرل سيڪريٽري ٿي رهيو. سال ۲۰۰۳-۲۰۰۴ع ۾ ڊپٽي سيڪريٽري جنرل سگا مرڪز ۾ رهيو. سال ۲۰۰۴-۲۰۰۶ع ۾ سگا ميرپورخاص شاخ جو صدر رهيو. ان کان پوءِ ۲۰۰۶-۲۰۰۹ع ۾ روشن تارا اسڪول ميرپورخاص جو چيئرمين رهيو. ۲۰۰۰-۲۰۰۱ع ۾ سگا مرڪز ۾ سيڪريٽري تعليم رهيا. ۲۰۱۲ کان وٺي لڳاتار ٽي دفعا ميمبر مرڪزي ڪاروباري ڪاميٽي رهيا آهن ۽ سگا جي هر عمل ۽ جدوجهد ۾ پنهنجو ڪوششون هر ممڪن حد تائين شامل ڪندا ٿا رهن. هن جي جدوجهد جا محرڪ  هن جي پنهنجي زندگي ۽ هن جي علائقي جي ماڻهن جون تڪليفون ۽ ڏکيائون آهن جيڪي هن کي ننڍي لاءِ کان وٺي ويھڻ  نه ٿيون ڏين.

پروفيسر غلام قادر ڦلپوٽو

پروفيسر غلام قادر ڦلپوٽو

سگا خيرپور ميرس جو بي لوث رضاڪار جي زندگيءَ جو مختصر تعارف

خالد حسين چنا

سگا جا ساٿي، آهن گهر جا ڀاتي جو نعرو هڻندڙ سگا سان بي لوث پيار ڪندڙ سائين غلام قادر ڦلپوٽو واقعي ايندڙ ويندڙ سگا جي ساٿين جي مهمانوازي ۽ پنهنجائپ گهر جي ڀاتين وانگر ڪندو آهي. هن جي ڪچهري جو انداز ۽ گفتگو، پيار ۽ پنهنجائپ جو انداز ئي نرالو هوندو آهي. هو اڪثر ڪري چوندو آهي ته سگا ڇھ ڪروڙ سنڌي ماڻهن جي امانت آهي، خدا نه ڪري جو سگا جي خيانت ڪجي. اهو ئي سبب آهي جو هو هن عمر به سگا جي ساٿ ۾ متحرڪ نظر اچي ٿو. هو هر گڏجاڻي ۽ ڪنوينشن ۾ باقاعدگي سان شرڪت ڪري ٿو. سگا جي سرواڻن ۽ رضاڪارن سان محبت ڪري ٿو.

حاجي محمد قريشي

حاجي محمد قريشي

سيوهڻ جي تعليمي ماهر ۽ سماجي اڳواڻ جي زندگي  جو مختصر احوال

خالد حسين چنا

سيوهڻ جا شروعاتي اصلي رهاڪو حاجي محمد قريشي صاحب جي ڪيل خدمتن کي اڄ به ياد ڪندا آهن. هو هڪ درويش صفت انسان هو جنهن وٽ غريب بي پهچ ماڻهن جي خدمت  ڪرڻ ئي عبادت هوندي ھئي.

صنم ناز جوڻيجو

صنم ناز جوڻيجو

ننڍڙي ڳوٺ اميد علي جوڻيجو کان نڪري سڄي سنڌ جي عورتن جي حقن لاءِ ڪوششون ڪندڙ جي زندگي ۽ ڪارڪردگي جو مختصر احوال....

خالد حسين چنا

اهو به عجيب وقت هو جو مون پنهنجن دوستن عبدالجبار جوڻيجو ۽ فدا حسين جوڻيجو  کي چيو ته ادي صنم کي سگا  جي مرڪزي اليڪشن ۾ فارم ڀرايون. انهن  دليون پئي هنيون نيٺ چيائون ته اچو ته بابي کان اجازت ٿا وٺون. انهن سان ويٺي  وڏن کان موڪل وٺڻ لاءِ پئي هڪ ٻئي کي ٺوٺيون هيون سي ته ڳالھ ڪيئن ڪڍون پر الله جا ڪرم جو اجازت ملي وئي ته هوءَ اوهان سان گڏ ڀلي سماجي ڪم ڪري. يقينن اهو هڪ وڏو فيصلو هو. ڇو ته انهن کي ڳوٺ جي نياڻي راڄ ڀاڳ واري جي اعلي تعليم پرائڻ ۽ سماجي ڪم ڪرڻ ڪري مائٽن عزيزن، رسم رواج ۽ ٻيا انيڪ مسئلا پئي سجهيا. اهو سڀ ڪجهه انهن لاءِ بلڪل نئون هو. پر ادي صنم کي پنهنجي امڙ ۽ والد جو ساٿ هو ۽ وڏن جو اعتماد هو جو هوءَ سنڌ جي مختلف شهرن ۾ سماجي ڪم ڪرڻ ۽ ڪراچي اسلام آباد وغيره جي گڏجاڻين ۾ شرڪت ڪري سگهي. ڪڏهن رات ته ڪڏهن ڏينهن، ڪڏهن سردي ته ڪڏهن گرمي پر سگا جي پروگرامن ۽ گڏجاڻين ۾ ڪوشش ڪري پهچي پئي. ادي صنم جوڻيجو پر اعتماد طريقي سان ۽ ڪاميابي سان تعليم ۽ سماجي ڪم گڏوگڏ برقرار رکندي پئي اچي. هن لاءِ اهو سڀ ڪجهه نئون ۽ چئيليجنگ آهي. جيئن جيئن ڏاهپ ۽ ڄاڻ وڌي پئي تيئن تيئن سور وڌڻ ٿا ۽ پنهنجي ڌرتي ۽ ماڻهن سان اڪير وڌي ٿي ۽ انهن لاءِ شعوري طور ڪم ڪرڻ جي به سگهه وڌي ٿئي. هوءَ رب پاڪ کان هر دم دعا گهرندي اڳتي وڌندي رهي ٿي.

قادر بخش ميمڻ

قادر بخش ميمڻ

سگا هالا سان واسطو رکندڙ بي لوث محنت ڪندڙ رضاڪار جي زندگي ۽ ڪارڪردگي جو مختصر احوال...

خالد حسين چنا

هڪڙا ماڻهو هميشه ڪارڪن ٿئي ڪم ڪرڻ ۾ خوشي ۽ فخر محسوس ڪندا آهن. اهي ليڊر ٿيڻ جي ڪوشش به نه ڪندا آهن ۽ ننڍن وڏن سان رلجي ملجي خير جو ڪم ڪندا آهن. جنهن ڪري ڪيترن ئي ماڻهن جي دلين ۾ محبت ۽ احترام پيدا ڪري وٺندا آهن. اهڙو ئي هڪ پيارو شخص سگا هالا شاخ سان تعلق رکندڙ محنتي ۽ محبتي محترم قادر بخش ميمڻ به آهي.