ميان غوث بخش چانگ - دلبر بروهي

ميان غوث بخش چانگ

کاهوڙي ڪردار جو وڇوڙو!

دلبر بروهي

ڏاهن جو چوڻ آهي ته ”ڀلو انسان ڪڏهن به نٿو مري، سندس ڪردار کي هميشه تاريخ ۾ ياد رکيو ويندو.“ هونئن ته سنڌ ۾ انيڪ ڪردار ٿي گذريا آهن پر هڪ لازوال ڪردار جيڪو ميان غوث بخش چانگ جي نالي سان پنهنجي الڳ سڃاڻپ رکي ٿو، جنهن سڄي ڄمار ڌرتي ۽ بي پهچ ماڻهن جي ناءُ ڪئي، سندس جدوجهد ذريعي پنهنجي الڳ ۽ اڻ ٿڪ ڪوششن، ڪاوشن ۽ جدوجهد ۾ سڄي زندگي گذاري، ميان غوث بخش چانگ ضلعي نوشهروفيروز جي شهر هالاڻي لڳ ننڍي ڳوٺ سوڀو خان چانگ ۾ غريب گهراڻي ۾ جنم ورتو، سوڀو خان چانگ جا چار پٽ هئا جنهن ۾ حمزو، محمد حسين، مير محمد ۽ محمد جمن شامل آهن، ميان غوث بخش ۽ محمد قاسم بنيادي تعليم پنهنجي اباڻي ڳوٺ مان حاصل ڪئي، ميان غوث بخش ۽ محمد قاسم جو پيءَ حمزو خان اُٺن ذريعي پنهنجي محنت مزدوري ڪري ڪٽنب جو پيٽ پاليندو هو، ننڍي هوندي کان ئي ٻئي ڀائر ميان غوث بخش ۽ محمد قاسم پنهنجي چاچي محمد حسين چانگ جي اٽي جي چڪي ۾ محنت مزدوري پڻ ڪئي جيڪي پنهنجي والد جا ٻانهن ٻيلي رهيا، اها ڳالهه ميان غوث بخش اڪثر ڪچهرين ۾ وڏي فخر سان چوندو هو ته آئون غربت ۽ جهالت سان جنگ جوٽي هن مقام تي پهتو آهيان پر ان وقت بني بشر کي خبر نه هئي ته سوڀو خان جا ٻئي پوٽا هڪ ميان غوث بخش ۽ ٻيو محمد قاسم چانگ وقت سان گڏوگڏ اڳتي هلي پنهنجي ڪردار ۾ پنهنجي قبيلي ۽ برادري جو نالو روشن ڪندا. غوث بخش چانگ جي اوچتي وڇوڙي کانپوءِ علائقي جي ماڻهن جون نظرون سندن ننڍي ڀاءُ محمد قاسم چانگ سندن ڀائٽيي امداد چانگ ۽ منصور ڏانهن آهن، ماڻهن کي يقين آهي ته محمد قاسم چانگ، امداد چانگ ۽ سندس پٽ منصور اسان کي ڪڏهن به مايوس نه ڪندا، هو به ميان وانگر پنهنجي علائقي ۾ ترقياتي ڪم ڪرائيندا، ٻڌڻ ۾ اچي ٿو ته ڀوتارن پاران علائقي کي مسلسل نظرانداز ڪرڻ توڙي ترقياتي ڪم نه ٿيڻ تي ميان غوث بخش مجبورن پنهنجي سرڪاري نوڪري اڌ ۾ ڇڏي رٽائرمنٽ وٺي سياست ۾ حصو ورتو، ميان غوث بخش پنهنجي وس آهر پنهنجي علائقي ۾ ترقياتي ڪمن روڊ، پيئڻ جي پاڻي سميت ڪيترائي ڪم ڪرايا، هن جي ڪم ڪرائڻ تي تڪ جا سياسي ڀوتار ۽ تر جا وڏيرا مخالف ٿي ويا، هنن مختلف طريقن سان سندس رستا روڪ ڪئي، مڪاني چونڊن ۾ آزاد اميدوار جي حيثيت سان ڪامياب ٿيڻ تي ويتر ڀوتار ناراض ٿيا، هن چونڊن ۾ ميان غوث بخش پاران بيهاريل پينل جي کٽڻ تي ويتر مخالفت تيز ٿي وئي، ان بعد تازو عام چونڊن جو اعلان ٿيو ته ميان غوث بخش صوبائي تڪ تي بيهڻ جو اعلان ڪيو چونڊن ۾ هن ۱۵ هزار کان مٿي ووٽ کڻي سياسي ڀوتارن کي هڪڙي قسم جو پيغام ڏنو ته جيڪڏهن توهان پنهنجي تڪ ۾ عوام جي ڀلي لاءِ ترقياتي ڪم نه ڪرائيندو ته اوهان جو اڳتي کٽڻ به مشڪل ٿيندو.

ميان غوث بخش چانگ کاهوڙي ڪردار جو مالڪ هو، هو فقير منش ماڻهو هو هن ۾ ڪابه وڏائي نه هئي بلڪه هو غريب ماڻهن سان محبت ڪندڙ انسان هو، مونکي چڱي طرح ياد آهي ته هن پهرين مڪاني ادارن جي چونڊ دوران پ پ کان بغاوت جو نغارو هڻڻ دوران ڪيترن ئي ڀوتارن کي پريشان ڪيو، ميان غوث بخش چانگ اتي نه رُڪيو هن پهريون دفعو صوبائي تڪ تي پنهنجا ماڻهو بيهارڻ جو اعلان ڪيو ته ڪيترا ئي سياسي پنڊت پريشان ٿيا هئا، مخالف ماڻهن جو چوڻ هو ته ميان غوث بخش پ پ جي مقابلي ۾ پنهنجا ماڻهو بيهارڻ جو اعلان ڪري وڏي غلطي ڪئي آهي، بلڪ انهن جو اهو به چوڻ هو ته ميان غوث بخش ۽ ساٿين جي ضمانت ضبط ٿي ويندي. علائقي اندر غوث بخش ۽ سندس ڀاءُ عوام جي سيوا ۽ پنهنجي تر جي بي پهچ مسڪين، غريب ماڻهن جي خدمت عيوض هڪ الڳ نالو ڪمايو جنهن جي مڃتا گهڻ پاسي ملي. ميان غوث بخش چانگ جون ٻه شاديون ٿيل هيون، جنهن مان ست ٻار ٽي پٽ ۽ چار نياڻيون آهن، هن شادي پنهنجي وڏن جي مرضي سان ڪئي، ميان غوث بخش چانگ دوستن جو دوست هو، هو تڪ جي عوام سان گڏ پنهنجي دوستن جي تمام گهڻي عزت ڪندو هو ڇو ته هو هميشه اهو ئي چوندو هو ته اڄ جيڪو مان آهيان اهو دوستن جي مهرباني ڪري آهيان.

هو سادو ماڻهو هئڻ سان گڏ غريب پسند انسان هو. ميان غوث بخش چانگ ڀلي پار وڃڻ کانپوءِ واپس اچڻ وقت اوچتو گردن جي بيماري سبب ڪراچي جي نجي اسپتال ۾ داخل ٿيو، ڪيترن مهينن تائين هو موت سان وڙهندو رهيو، فوت ٿيڻ جو اعلان ٻڌندي ئي مختلف ڳوٺن مان هزارين ماڻهو روٺ راڙو ڪري سندس اباڻي ڳوٺ پهتا، ميان غوث بخش جي فوت ٿيڻ کانپوءِ سندن ناٺي امداد چانگ کي سندن سياسي جان نشين جي پڳ ٻڌڻ جي رسم پڻ ادا ڪئي وئي، ان وقت امداد چانگ ۽ سندن پيءُ قاسم چانگ سان گڏ ڪيترن ماڻهن جي اکين مان ڳوڙها روان هئا، هر ماڻهو جي اک آلي هئي، ڪيترائي ماڻهو اوڇنگارون ڏئي زور سان روئي رهيا هئا، هونئن به هر ماڻهو کي خبر آهي ته هاڻي ميان غوث بخش ته واپس نه ورندو، پر آئون يقين سان چوان ٿو ته محمد قاسم ۽ سندن امداد چانگ ميان غوث بخش چانگ سان محبت ڪندڙن کي مايوس نه ڪندو.