ڪامريڊ رشيد مخدوم

ڪامريڊ رشيد مخدوم

سوشلسٽ دانشور جي ورسي حوالي سان

سجاد ظهير

مارڪسسزم اها سائنس آهي، جنهن جي سچائي انساني جي آزادي جو اعليٰ مثال ثابت ٿي آهي. اڄ تائين دنيا جا سمورا ڏاها گڏجي ويهي مارڪس جي دليلن جو ڪو به نعم البدل ۽ جواب نه ڏئي سگهيا آهن. سندس ڪيل اڳ ڪٿيون ڀلي ساڄي ڌر وارن کي تنقيد ڪرڻ جو موقعو ڏينديون هجن پر وري به تاريخ مارڪس جي سوچ ۾ به تبديلي جو حق به انهن انقلابين کي ڏنو، جن ڪارل مارڪس کي پنهنجو رهبر تسليم ڪري انساني تاريخ جا تمام وڏا انقلاب برپا ڪيا. اڄ تاريخ ۾ مارڪس جي عظيم تخليقن کان بغير دنيا جو درست تجزيو ڪرڻ ناممڪن ٿيو وڃي. دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ ڪيترن ئي ماڻهن پنهنجون جاني توڙي مالي قربانيون ڏنيون. اڄ به سندن تاريخي قرباني کي مارڪسي فلسفي جي آبياري ۾ تمام وڏو حصو سمجهيو وڃي ٿو. دنيا جي مختلف ملڪن جتي علم، ادب ۽ سماج جي ميدان ۾ کوڙا سارا نالا ڳڻايا وڃن ٿا اتي پاڪستان جهڙي پٺ تي پيل ملڪ ۾ ڪميونسٽ تحريڪ جي ذڪر کي نظر انداز نٿو ڪري سگهجي، ان  جو واحد سبب اهو آهي جو پاڪستان جي ڪميونسٽ تحريڪ جو پاڙون ان پارٽي جي هٿان رکيون ويون جنهن کي بولشويڪ قيادت جي اعليٰ اڳواڻن پاران وڏي احترام سان ڏٺو وڃي ٿو ۽ ڏٺو ويندو. پاڪستانيسماج جنهن ۾ ڪميونسٽ روايتن ۽ پورهيت سياست کي انتهائي ڏکي دور ۾ جن ماڻهن زندهه رکيو انهن منجهان ڪامريڊ رشيد مخدوم جي انقلابي سياست کي هميشه ياد رکيو ويندو.

محمد سليمان خاصخيلي

محمد سليمان خاصخيلي

سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن شاخ ٽنڊوباگو جي اڳوڻي صدر ۽ جنرل سيڪريٽري جي ياد ۾ تاثر......

تحرير: پروفيسر خالد حسين چنا

محمد سليمان خاصخيلي ڳوٺ محمد جمن خاصخيلي ديھ ڦوسڻا تعلقه تلھار ضلع بدين ۾ چاچي محمد دائم خاصخيلي جي گهر ۲۰ مئي ۱۹۶۷ع ۾ پيدا ٿيو. هن جو ادبي تخلص “بيتاب” هو. اسان هن کي واقعي بيتاب ڏٺو. محبت ۾، مهمانن جي خدمت ڪرڻ ۾، سماجي ڪمن ڪرڻ لاءِ، ڪنهن جي ڪم اچڻ لاءِ محمد سليمان خاصخيلي بيتاب نظر ايندو هو. هن سڄي عمرجدوجهد ۽ خدمت ڪئي. ڏک ۽ تڪليفون حاصل ڪيون پر پنهنجي سادي مرڪ کي آخر تائين ميرو ٿيڻ نه ڏنو.

ڊاڪٽر عبدالجبار عابد لغاري

ڊاڪٽر عابد لغاري

مرحوم جي ٽين ورسيءَ جي مناسبت سان:

ڊاڪٽر محمد علي محمدي

ھي انھن ڏينھن جي ڳالھ آهي ته جڏهن ۱۹۶۹ع منھنجي لياقت ميڊيڪل ڪاليج ڄامشورو/ ھن وقت يونيورسٽي ۾ داخلا ٿي ته، حيدرآباد شھر اچڻ وڄڻ ٿيندو ھو. اسان جي طبيعت نصابي ڪتابن کان علاوه سنڌي ادب، تاريخ جا پڙھاڪو. ان زماني ۾ سنڌي اديب ٻن گروهن ۾ ورھايل ھئا. ھڪڙا قوم پرست ته وري ٻيا رجعت پسند، حقيقت ۾ ائين نه ھو اھا ھيئن ھئا ته ھڪ حق پرست ۽ ٻيا وري نعريباز. پر اڃا ائين کڻي چئو ته انھن ”رجعت پرستن“ جن ۾ مرحوم سيد سردار علي شاه، ڊاڪٽر محمد ابراھيم حليل، فيض بخشاپوري، توڙي پراڻا جمعيت الشعراءِ سان لاڳاپيل اديب، جن جو فن ۽ فڪر پنھن جي دين ڌرم سان ھئڻ جي باوجود سنڌ جي ٻولي جي مسئلن، سنڌ سان حڪمرانن جي نا انصافين خلاف پنھنجي قلم وسيلي زوردار آواز اٿاريندڙ ھئا. جن ۾ ان زماني جي اخبار مھراڻ ۾ سائين مرحوم سيد سردار علي شاه جا ايڊيٽوريل ساکي اھن. پاڪستان جي قيام کان وٺي سنڌ جي سرڪاري ادبي ادارن ۾ توڙي صحافت ۾ گھڻو ڪري لبرل ۽ سيڪيولر دوستن جي گھڻائي ھئي. اھا روش اڄ به جاري آهي، توھان سرڪاري اديبن ڏانھن نظر ڦيرايو،جن سنڌ سرڪار جي خزاني مان ميلن ملاکڙن ۾ پيا جاوا ڪن.

زڪيه شاهنواز ٽالپر

زڪيه شاهنواز ٽالپر

سنڌي ٻولي، سنڌ جي استادن ۽ سنڌ جي تعليم لاءِ جاکوڙيندڙ ڪردار

احسان علي لغاري

سنڌ ڌرتي ڪيترن ئي اهڙن املهه ماڻڪن کي جنم ڏنو آهي، جن پنهنجي جدوجهد ۽ ڪردار سان نه صرف پاڻ کي سٺي مقام تي پهچايو آهي، پر ديس جو نانءُ به روشن ڪيو آهي، ديس جي ماڻهن جي خدمت ڪئي آهي. اهڙن ماڻهن جو اسان جي تاريخ تي وڏو اثر آهي، انهن جو ڪردار اسان جي نوجوان نسل لاءِ سدائين اتساهه ڀريو رهيو آهي. اهڙن ماڻهن جي فهرست ۾ کيبر ڄائي اسان جي مانَواري پروفيسر زڪيه شاهنواز ٽالپر به هڪ آهي. زڪيه شاهنواز ٽالپر ۱۹۷۷ع تي ڳوٺ کيبر، ضلعي مٽياري ۾ جنم ورتو. ابتدائي تعليم پرائمري گورنمينٽ گرلز پرائمري اسڪول کيبر، مڊل گورنمينٽ گرلز ٽريننگ ڪاليج تلڪ چاڙهي حيدرآباد، ھاءِ اسڪول پائليٽ ھاءِ اسڪول جي او آر ڪالوني حيدرآباد، انٽر گورنمينٽ گرلز ڪاليج قاسم آباد، گريجوئيش گورنمينٽ گرلز زبيده ڪاليج حيدرآباد، ايم. اي پوليٽيڪل سائنس سنڌ يونيورسٽي ڄامشوري، ايم. اي سنڌي لٽريچر سنڌ يونيورسٽي ڄامشوري، بي ايڊ آف ڪيمپس سنڌ يونيورسٽي، پي ٽي سي، سي ٽي جي تعليم حاصل ڪئي. ان کان علاوه هن ڪيترن ئي وڏن ايجوڪيشنل ادارن مان ٽريننگ ڪورس جھڙوڪ بيورو آف ڪرڪيولم سنڌ ڄامشورو، پائيٽ نوابشاھ، برٽش ڪائونسل ڪراچي، آغا خان يونيورسٽي ڪراچي پڻ ڪيا.

ڊاڪٽر آڪاش انصاري

ڊاڪٽر آڪاش انصاري

مظلومن جي نمائندگي ڪندڙ شاعريءَ جو سرجڻهار

پروفيسر مختيار سمون

سياست، ادب ۽ صحافت، انهن ٽنهي مان ٻه شعبا يعني سياست ۽ صحافت ته رياست جا ٿنبا ليکجن ٿا پر ٽيون جيڪو آهي يعني ادب، جيڪو شاعري به آهي ته نثر بہ، اهو ان رياست ۾ رهندڙ عوام جي زندگين جي نمائندگي ڪندڙ هوندو آهي، آئينو هوندو آهي، انهن جو ڀرجهلو هوندو آهي، ڌرتي ۽ ڌرتي ڌڻين جي سکن جو ساکي ۽ انهن جي دردن جي دانهن هوندو آهي، تاريخ هوندو آهي. اهي ٽئي دڳ يعني سياست، ادب ۽ صحافت هڪ ٻئي سان سلهاڙجي رياست کي رهڻ جوڳو بڻائيندا آهن يا مثبت تبديليءَ لاءِ انقلاب آڻيندا آهن ۽ قومن جون تقديرون بدلائي ڇڏيندا آهن. اسان جو ڊاڪٽر آڪاش انهن ٽنهي دڳن تي سرواڻي وارو علم کڻي اڳتي وڌيو آهي ۽ اڄ جيڪا نوجوانن ۾ سياسي جاڳرتا، قومي ڪاز لاءِ قرباني وارو جذبو، ڌرتي ۽ ٻولي سان محبت، پاڻ ۾ پختو ويساھ، جيجل جي جهولي لاءِ احترام ۽ اتساھ نظر اچي ٿو، ان ۾ ٻين سان گڏ اسان جي ڊاڪٽر آڪاش انصاري جي سياسي، صحافتي جدوجهد سان گڏ سندس شاعري جو وڏو ۽ اهم ڪردار آهي. هن جي شاعريءَ ۾ جيڪو پيغام آهي سو صاف ۽ چٽو آهي. اهو ڪنهن مصلحت، ڪنهن اگر مگر ۽ شڪ کان ماورا هڪ اهڙي اٽل فيصلي يا وچن جيان آهي جنهن کي صادر ڪرڻ لاءِ ڪونڌر ڪنڌ ڪپائڻ لاءِ ته تيار هوندا آهن پر پير پوئتي ڪرڻ لاءِ راضي نه ٿيندا آهن. اهڙي وچن جو هڪ مثال سندس هيٺئين شعر مان به پسي سگهجي ٿو:

اي اين جي عباسي

اي اين جي عباسي

الوداع سائين - هي درياءَ جي عاشقن جو ديس آ

اسحاق مڱريو

سنڌ جو پاڻي ماهر عبدالنبي گل حسن عباسي (اي اين جي عباسي) ڪالهه ۹۳ سالن جي ڄمار ۾ ڦڦڙن جي تڪليف سبب اسلام آباد ۾ گذاري ويو. هونءَ ته هن پنهنجي پروفيشنل زندگي اريگيشن جي نوڪري ۾ گذاري هئي، پر عمر جي انهن ٽيانوي سالن ۾ هن جنهن سڀ کان اهم ڪم جي حوالي سان وڏي شهرت ماڻي، اها ۲۰۰۳ع ۾ جنرل مشرف جي نون ميمبرن واري پاڻيءَ جي ٽيڪنيڪل ڪميٽي جي سربراه هئڻ طور حاصل ڪئي هئي. ان کان اڳ ۾ هو ۱۹۹۹ع کان ۲۰۰۰ع تائين سنڌ جو آبپاشي وارو صوبائي وزير به رهيو. ان کان اڳ هن ۸۴-۱۹۸۳ع ۾ اريگيشن کاتي جي صوبائي سيڪريٽري طور به پنهنجون خدمتون سرانجام ڏنيون هيون، پر ۲۰۰۳ع کان ۲۰۰۵ تائين ٽيڪنيڪل ڪميٽي آن واٽر رسورسز جي سربراهه طور سندس پاڻي رپورٽ وڏي اهميت رکندڙ آهي. انهيءَ رپورٽ جي سلسلي ۾ فني ڪميٽيءَ ۾ هر صوبي مان ٻه ٻه ماهر شامل ڪيا ويا هئا. اڍائي سالن جي محنت سان دريائي پاڻيءَ بابت وڏي تحقيق ۽ محنت سان اها رپورٽ جوڙي وئي. اها رپورٽ ڇا هئي، جنرل پرويز مشرف جو سڄو واٽر ويزن چپ ٿي ويو. عالمي ڊيم انڊسٽري ۽ انٽرنيشنل ڊيم ڪنسٽرڪشن ڪمپنين جي پاڪستان ۾ ڪاروبار کي مشرف جو واٽر ويزن سڏيو ٿي ويو. ورديءَ وارو واپڊا چيئرمين جنرل ذوالفقار انهيءَ واٽر ويزن کي اڳتي وڌائڻ لاءِ گهڻو سرگرم هو. هڪ رپورٽ موجب: ڊيم انڊسٽري ساليانو ۲۰ بلين ڊالر جو منافعو ڪمائي ٿي، ان ڪري ملڪ جا سمورا ماهر ڪالاباغ ڊيم جي زرعي، نهري پاڻي، بجليءَ جي اهميت تي ورڪشاپس ۽ ڪانفرنسن ۾ مصروف هئا.

مومن بلو

مومن بلو

(پنجونجاھين سالگره تي)

ڊاڪٽر محمد علي محمدي

اڄڪلھ ته ڪيترا ئي سنڌي نوجوان، سنڌي ٻوليءَ کان سواءِ، انگريزي زبان ۾ به تاريخي ماڳن، ائنٿروپولاجي، لسانياتي، تاريخ کي ڪهاڻي جي انداز ۾ ريسرچ ڪري ميدان تي پيا آڻين. جن ۾ جهونن مان بدر ابڙو، نوجوانن مان ذوالفقار ڪلهوڙو، ظفر جوڻيجو، بدين واسي ابوبڪر شيخ، ڪراچي جو گل حسن ڪلمتي، سنڌي ٻوليءَ جي ارتقا تي لکندڙ مختيار ملاح ۽ پراڻن ماڳن کي نئون نڪور ڪرڻ جو انجنيئر اشتياق انصاري شامل آهن.

پروفيسر محمد يوسف شيخ

پروفيسر محمد يوسف شيخ

(۳ ڊسمبر ۲۰۲۲ع، ٻي ورسي جي موقعي تي تاثراتي نوٽ)

ڊاڪٽر محمد علي محمدي

سنڌ جو مايه ناز فرزند، تعليمي ماهر، بهترين منتظم، منهنجو اڌ صدي کان به پراڻو دوست محترم ڪيپٽن محمد يوسف شيخ اڄوڪي ڏهاڙي ھن فاني دنيا مان لاڏاڻو ڪري ويو.

ڪيپٽن محمد يوسف شيخ آرمي پبلڪ اسڪول ڇوڙ، پبلڪ اسڪول سکر، سنڌ مدرسته الاسلام ڪراچي، ڪيڊٽ ڪاليج لاڙڪاڻي جو باني۽ پرنسپال، حيدرآباد پبلڪ اسڪول، گڏاپ پبلڪ اسڪول ۽ گرلز ڪيڊٽ ڪاليج نوابشاه جو پرنسپال رهي چڪو هو. مرڪزي حڪومت ۾ نگران وزير تعليم به رهيو. هو علم وادب ۾ دلچسپي وٺندو هو. شاگردي جي زماني ۾ سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ سيرت ڪميٽي جو روح روان هو. سندس ڪيئي ترجما ڇپيل آهن. انهن ۾ ڪيڊٽ ڪاليج لاڙڪاڻي جي دوران شاگردن جا مخزن، شاھ لطيف تي مقالا. سندس سيد مودودي رح جي سيرت جي ڪتاب "سيرت سرور عالمﷺ" جو سنڌي ۾ ترجمو پڻ شامل آهي. هو حيدرآباد مان نڪرندڙ ماهوار "بيداري" جي مجلس ادارت ۾ پڻ شامل هو. ۱۹۷۰ع ۾ روزاني، الوحيد، جو سب ايڊيٽر پڻ رهيو.

فقيرو سولنڪي

فقيرو سولنڪي

مٽي جو عظيم مجسمه ساز

آصف رضا موريو

دنيا ۾ مٽي کي ٽيڪنالوجي طور استعمال ڪرڻ جي هنرمندي ايتري ئي قديم آهي جيترو بذاتِ خود انسان جو هن ڪائنات ۾ سڀ کان پهريون انساني مجسمو حضرت آدم عليه السلام جو پڻ مٽيءَ منجهان ئي ٺاهيو ويو هيو. دنيا جي قريبن تمام مذهبن ۽ تهذيبن ۾ انسانن جي پيدائش متعلق اهڙي قسم جا بيان ملن ٿا. مثال طور مصري افسانوي ادب مطابق “خنوم ديوتا انساني ٻارڙن کي ماءُ جي پيٽ ۾ رکڻ کان اڳ مٽيءَ مان تخليق ڪندو آهي”. يوناني مذهبي ڪتابن جي سيوڊواپولوڊورس مطابق “پروميٿيس انسانن کي پاڻي ۽ زمين جي ترڪيب منجهان ٺاهيو”. جينيسس مطابق “خدا انسان کي ميدان جي مٽيءَ مان ٺاهيو ۽ انهن جي ناسن ۾ زندگي جو ساهه ڦوڪيو ته زندهه ٿي ويو”. اهڙي ريت قرآن شريف ۾ لکيل آهي ته “خدا تعاليُ انسان کي چيڪي مٽيءَ مان ٺاهيو”.

شيخ اياز - ۵

شيخ اياز

ويھين صديءَ جو ارڏو شاعر

يوسف شاهين

مون کي ويھين صديءَ جي وڏي ۽ ارڏي شاعر شيخ اياز لاءِ ٻه اکر ڳالھائڻ جو حڪم ٿيو آھي. شيخ اياز منھنجو انتھائي قريبي دوست ھو. شيخ اياز سچو ۽ ڪٽر سوشلسٽ، سيڪولر، ترقي پسند ۽ انسان دوست شاعر، عالم ۽ اديب ھو. جنھن پنجاه کان وڌيڪ ڪتاب لکيا، جنھن مان ڪيترائي سرڪار ضبط ڪيا. ڪمال اھو آھي ته شيخ اياز جو نثر سندس شاعريءَ جيان انتھائي طاقتور ۽ پراثر ھو، جنھن ڪيترائي مزاحمتي ڪردار ۽ لاتعداد چور ۽ ڌاڙيل پيدا ڪيا. جيڪي علي الاعلان چوندا ويا تھ: ”جيڪس حق نه ڏيندئو ته اسان اھي ڦري به وٺنداسين.“

منور ابڙو - آصف رضا موريو

منور ابڙو

رنگن، پاڇن ۽ لڪيرن جو جادوگر

آصف رضا موريو

منور ابڙو ۲۴ ڊسمبر ۱۹۶۸ع تي لاڙڪاڻي شهر جي تعلقي ڏوڪري سان متصل ڳوٺ پيارو واهڻ ۾ پيدا ٿيو. بنيادي طور تي منور هڪ سول انجنيئر، شاعر ۽ چترڪار آهي پر سندس شهرت جو سبب سندس ٺاهيل خوبصورت ڪارٽون آهن. جيڪي شايع ٿيندڙ مختلف اخبارن، رسالن ۽ جريدن جي زينت بڻيا رهن ٿا. منور مهراڻ يونيورسٽي نواب شاه مان ۸۸ بيج مان سول انجنيئرنگ جي ڊگري ۱۹۹۳ع ۾ حاصل ڪئي. ۹۶/۱۹۹۵ جا ٻه سال نيشنل هاءِ وي اٿارٽي ۾ بطور ڪنسلٽنٽ ڪم ڪيو جتان دنيائي آرٽ ۾ قدم رکڻ لاءِ استعيفى ڏني.

سائين غلام علي چنا

سائين غلام علي چنا

هڪ مثالي استاد، اديب، شاعر ۽ تعليمدان

ليکڪ: حاڪم مهر (چڪ)

خانداني پسمنظر:

سائين غلام علي پُٽ محراب علي پُٽ مُلا محمد عيسيٰ پُٽ الهرکيو پُٽ محمد ابراهيم چني جو گهراڻو آڳاٽي زمان کان چڪ شهر جو رهواسي آهي. سندس خانداني پس منظر هن ريت آهي.

سيد اعجاز علي شاھ شيرازي

سيد اعجاز علي شاھ شيرازي

ٺٽي ۽ سجاول ضلعن جي عوامي سياست جو سرواڻ - ورسيءَ جي مناسبت سان

اسماعيل ميمڻ

لاڙي ضلعن خاص ڪري ٺٽي، سجاول، ٽنڊي محمد خان ۽ بدين ضلعن ۾ سياسي اثر رسوخ رکندڙ سياسي شيرازي گھراڻي جو اهم سياسي اڳواڻ سيد اعجاز علي شاھ شيرازي جيتوڻيڪ هن فاني جھان مان لاڏاڻو ڪري ويو آهي پر عوام سان هيٺين سطح واري جنهن سياست جو ٻج شيرازي خاندان خاص ڪري سيد اعجاز علي شاھ شيرازي ڇٽي ويو آهي، اهو نه رڳو عوام جي دلين جي ترجماني ڪري ٿو پر هيٺين سطح تي عوام سان مرڻي، پرڻي توڙي انهن جي ڏکن اهنجن ۽ انهن جي هر حوالي سان ساڻن شامل ٿي بيهي کين پنهنجائپ ۽ وڏي هجڻ جو ثبوت ڏيڻ شايد سنڌ ۾ پهريون سيد اعجاز علي شاھ شيرازي ئي هو، جنهن جو سڌو يا سڌي ريت غريب توڙي وچولي ۽ هر مڪتبهء فڪر سان تعلق رکندڙ سان نه ٽٽڻ وارو ويجھڙائپ جو رشتو جوڙيو هو. جنهن کي کڻي ائين چئجي ته سياست کان بالاتر يا هٽي ڪري پنهنجائپ جو رشتو ڄاڻائجي ته ان ۾ ڪنهن به قسم جو ڪو وڌاءُ نه ٿيندو. 

پروفيسر مظهر علي قريشي

پروفيسر مظهر علي قريشي

مرد مڻيادار

ڊاڪٽر علي اڪبر اسير قريشي

زماني جي هر دؤر ۾ اهڙا ماڻهو بہ ٿي گذريا آهن، جي پنهنجي عيش عشرت واري زندگيءَ کان بلڪل ڪوهين ڏور. اهڙن انسانن سماج ۾ پنهنجو نالو روشن ڪيو. اهڙيءَ طرح ڏکين مرحلن مان گذري پاڻ پتوڙيندا رهيا ۽ ڪي پاڻ پتوڙيندا ۽ نور نچوئيندا رهن ٿا ۽ ان تي ثابت قدم بہ رهڻ کي پنهنجو حقيقي سڀاءُ ۽ شيوو سمجهن ٿا. سُکي ستابي زندگي گذارڻ سان کين ٽَڪَي جو بہ لڳاءُ ڪونہ. هروقت پنهنجيءَ ڌُنَ ۾ مسرور ۽ مست مگن. ان کي پنهنجي شاهاڻي زندگي سمجهندي ڪوبہ عارُ محسوس نہ ٿا ڪن. اهڙا کوڙ سارا ماڻهو خاموشي واري زندگيءَ ۾ مشغول ۽ مصروف. نہ ڪنھن کي “ڏي نہ ڏکاءِ” واري اصطلاح تي ڪاربند ۽ اٽل. اهڙا ماڻهو سامين ۽ سنياسين جو روپ ڌاري اڪيلائيءَ کي ئي روح جي راحت ۽ سُڪون ڄاڻن ٿا. اهڙيءَ قطار ۾ پروفيسر مظهر علي قريشيءَ جو بہ نانءُ وٺي سگهجي ٿو.

قبول ابڙو

قبول ابڙو

۽ سنڌو وھندو رھيو

حبيب ساجد

ڪالھ سنڌي ٻوليءَ جي ھڪ خاموش ليکڪ مرحوم سائين قبول ابڙي جي ورسيءَ جو ڏينھن بي انتھا خاموشيءَ سان گذري ويو ۽ مون ان حوالي سان ھي ڪالم لکيو آھي.

مون کي چڱيءَ طرح ياد آھي ته اھو وقت Y2K وارو وقت ھو، اڻويھين صديءَ جو انت ٿي رھيو ھو ۽ ويھين صدي جو پھريون سال اسان جي زندگين جي دروازي تي دستڪ ڏئي رھيو ھئو، پي ٽي وي جي نيوز بليٽنن ۾ بار بار ھڪ خبر نشر ٿي رھي ھئي ۽ جنھن جي ڪري ھڪ عجيب خوف ۽ ھراس وارو ماحول پئدا ٿي پيوھيو. ڪمپيوٽر جي ماھرن جو چوڻ ھو ته ۳۱ ڊسمبر ۱۹۹۹ کان پوءِ وارو باءِ ڊفالٽ انگ ۲۰۰۰ دنيا جا ڪمپويٽرَ لوڊ نه ڪري سگھندا، نتيجي ۾ ھڪ وڏو ڪمپيوٽنگ فيليوئر Y2K جي نالي سان پيدا ٿي پوندو، جنھن جي نتيجي ۾ امريڪا ۽ روس جا ھڪ ٻئي طرف رُخ ڪيل سمورا اسٽينڊ باءِ ميزائل ڊجٽ ڪمانڊ جي اپ سيٽنگ جي ڪري چالو ٿي پوندا ۽ پوري دنيا تباھ ٿي ويندي. ان کان علاوه منھنجي آئي سانئڻ به ٻڌائيندي ھئي ته ويھين صدي قيامت جي برپا ٿيڻ واري صدي آھي، ڇوته منھنجي ٻروچ آئيءَ جي ليکي حديثن ۾ اسلامي قيامت اچڻ جون جيڪي به نيشانيون ٻڌايون ويون آھن اھي سؤ سيڪڙو ويھين صديءَ ۾ پوريون ٿيندي نظر اچي رھيون آھن.

طارق عزيز شيخ

طارق عزيز شيخ

کيس جنم ڏينهن مبارڪ هجي!

ياسر قاضي

منهنجي ساڻس واقفيت لڳ ڀڳ گذريل ۲۴ سالن کان آهي. جيتوڻيڪ مون ۲۰۰۲ع ۾ ڪراچي يونيورسٽيءَ جي شاهه لطيف چيئر ۾ ”ريسرچ آفيسر“ طور پير پاتو ته سندس نالو اُتي پاڻ کان اڳ رهي چڪيل هم منصبن طور گھڻو ٻڌڻ ۾ آيو، بلڪه چيئر جي سابق ملازم طور اتي سندس اچڻ وڃڻ هجڻ ڪري ساڻس ملاقاتن جو سلسلو به شروع ٿيو، پر اسانجي پهرين شناسائي ان کان به اڳ ۱۹۹۹ع ۾ تڏهن ٿي هئي، جڏهن مون سنڌيءَ جي هڪ ادبي رسالي ۾ سندس هڪ ڪهاڻي پڙهي هئي ۽ پوءِ کيس ان ڪهاڻيءَ تي ساراهيو به هو. نفسياتي ماهر چون ٿا ته جيڪڏهن اوهانجي دوستي ۷ سال لاڳيتي هلندي رهي، ته پوءِ اها سڄي زندگيءَ تائين توڙ نڀائيندي. اسانجي دوستيءَ کي ته ذري گھٽ چوٿائي صدي ٿيڻ واري آهي، پر مان سوچيندو آهيان ته هو منهنجي ٻي سڄي سنگت کان گھڻو مختلف آهي يا ساڻس منهنجي ويجھڙائپ جي نوعيت سڀني دوستن کان الڳ آهي. هُو منهنجو لڳ ڀڳ هر راز سليندڙ دوست به آهي ته ڀائرن جيان گھر جو ڀاتي به آهي. منهنجو اهو سلڇڻو سنگتي، سنڌ لاءِ هڪ ليکڪ، صحافيءَ، استاد، محقق ۽ ادبي حلقن ۾ سرگرم رهندڙ ساهتي حوالي سان متحرڪ سڃاڻپ رکندڙ طارق عزيز شيخ آهي، جنهنجو اهو منفرد نالو سنڌ جي ثقافت جي مهندار ۽ ادبي، تحقيقي توڙي ثقافتي حوالي سان سنڌ جي بين الاقوامي سڃاڻ بڻيل شخصيت، ممتاز مرزا رکيو هو، جيڪا ڳالهه هن پاڻ طارق جي پهرين ڪتاب ”سُرها ساهه پرينءَ جا“ (شايع: ۱۹۹۴ع) جي بيڪ ٽائيٽل تي راءِ لکندي به ڪئي آهي.