; سنڌي شخصيتون

14 April, 2018

ڀڳت ڪنور رام


ڀڳت ڪنور رام
سنڌ جو امر راڳي
حميد ڀٽو
سنڌ جي فنڪارن ۾ ڀڳت  امر ڪنور رام جو نالو تمام گهڻو وڏونالو آهي  ڀڳت ڪنور رام ۲۵ آڪٽوبر ۱۸۸۵ ڌاري  ديوان تارا چند جي گهر ڳوٺ جروار ويجهو ميرپور ماٿيلي  ۾پيدا ٿيو. ڀڳت ڪنور رام جو والد تارا چند غربت سبب ڳوٺ ۾ چڻا وڪڻندو هو ۽ جڏهن ڀڳت ڪنور رام  ٿورو وڏو ٿيو ته کيس به گهر جو گذر سفر هلائڻ لاءِ چڻن جو ٿال ڀري وڪڻڻ لاءِ هٿن ۾ سندس امڙ شريمتي ڏيندي هئي،  ڪنور رام هوڪو ڏيندو هو ته ننڍا توڙي وڏا هن جي آواز تي گڏ ٿي ويندا هئا. سندس آواز ننڍپڻ کان ئي سريلو هو، ڪنور رام کي پڙهڻ جو شوق ننڍپڻ کان ئي هوندو هو پر مفلسي جي ڪري نصابي ۽ ڪتابي تعليم ته حاصل نه ڪري سگهيو پر روحاني تعليم حاصل ڪيائين. سندس ڳوٺ  جي مڙهي ۾ جڏهن صوفياڻو راڳ ٿيندو هو سو ٻڌي ڀڳت ڪنور رام به راڳ ڳائڻ شروع ڪيو. هن راڳ جي ڪا به باقاعدگي سان سکيا يا فني تعليم شروعات ۾ حاصل نه ڪئي. سندس آواز ۾ ميٺاج هو سو کيس ٿوري ئي وقت ۾ مقبوليت ملي وئي. هو پيرن ۾ گهنگهرن جي ڇير ٻڌي نچندو به هو ته ڳائيندو به هو ڳائڻ ڏات آهي، جنهن کي ڏاتر ڏئي. پوءِ ڪي ان کي پيٽ پوڄا جو وسيلو بڻائن. ڪي سنگيت کي پاڪيزه  امر ڪنور، ”آلاپ“ کي سائينءَ جي سوکڙيءَ ڄاڻي ڀڳوان جي ڀڳتي لاءِ ارپي ڇڏيو. امر ڪنور ڀڳت پنهنجي آلاپ جي ابتدا ”سائين جي ساراهه“ سان ڪندو ۽ هميشه پوئين اسر کان شروع ٿي پرهه ڦٽيءَ تائين وڄندو ۽ نچندو رهندو هيو.

12 February, 2018

استاد بخاري

استاد بخاري
روشن پيشاني
پروفيسر نذير احمد سومرو

۱۹۵۰ع واري ڏهاڪي جو زمانو آهي. دادوءَ ۽ ڦلجي اسٽيشن جي ٻن والي بال ٽيمن جي وچ ۾ دادوءَ ۾ مقابلو ٿي رهيو آهي. ڦُلجي اسٽيشن، والي بال کيڏڻ لاءِ جيڪا ٽيم آيل آهي ان ۾ هڪ قداور نوجوان، دلڪش مهانڊن، خوبصورت اکين ۽ پاڪستاني فلمي بنگالڻ اداڪاره شبنم وانگر نڪ جي چوٽيءَ تي ڦڙو رکندڙ، والي بال راند ۾ سينٽر تي بيهي راند اهڙي مهارت سان کيڏي ٿو جو ڏسندڙ وَرُ وَرُ ڪري تاڙين جي ڦهڪن ۾ کيس داد ڏئي رهيا آهن. مخالف ٽيم جا رانديگر، دل ئي دل ۾ خار کائي رهيا آهن. ڪير پيو ڄاڻي ته والي بال ۾ سينٽر تي بيهي مهارت سان راند ڪندڙ، جمپ ڏئي والي هڻندڙ نوجوان ۽ ڦلجي اسٽيشن جي ڀرسان هڪ ننڍڙي ڳوٺ غلام چانڊيو جو هي پرائمري ماستر، اڳتي هلي سنڌي شاعرن جي راند يعني شاعريءَ ۾ به ساڳي سينٽر واري جاءِ والاريندو ۽ سندس فڪرانگيز، سادن لفظن واري شاعري، سندس لئي ۽ مخرج سان شاعري پڙهڻ جو انداز ڏسي پاڻ کي شاعرن جي قطار ۾ شامل سمجهندڙ متشاعر ته ڇا پر چڱا ڀلا شاعر دل ئي دل ۾ خار کائيندا/ريس ڪندا ته اهڙي پذيرائي کين ڇو نه ملي؟ اهو رانديگر استاد بخاري هو.

ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻي

ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻي
ڀٽائي جو عظيم پارکو عالم
مدد علي سنڌي
اڄ ۱۱- فيبروري  شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي رسالي کي پهريون ڀيرو چئن جُلدن ۾ تيار ڪرائيندڙ عالم ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻيءَ جي ورسي جو ڏينهن آهي. ڊاڪٽر صاحب جي ڄمڻ جو سال ۽ هنڌ ۸ مارچ ۱۸۸۳ع حيدرآباد آهي. ۽ وفات جو ڏينهن ۱۱-فيبروري ۱۹۴۷ع آهي. سندن وفات ڪراچيءَ جي اڳوڻي پٽيل پارڪ ۽ موجوده نشترپارڪ آڏو، سندن بنگلي مان نڪرڻ وقت، بندر روڊ تي ٽرام جي انتظار ۾ بيٺي روڊ تي دل جو اوچتو دورو پوڻ سبب ٿي. اڌ ڪلاڪ تائين، سنڌ جي عالم کي بندر روڊ تي ڪنهن به نه سڃاتو. بعد ۾ ڪنهن شخص سڃاڻي، سندن مڙهه ڀر ۾ واقع سندن بنگلي تائين پهچايو. وفات کان ٻه مهينا اڳ پاڻ ڪراچيءَ جي مشهور تعليمي اداري ڊي جي نيشنل ڪاليج جي پرنسيپل واري عهدي تان رٽائر ٿيا هئا. ۽ اهڙي ريت  سنڌ جي عظيم شاعر شاهه عبداللطيف ڀٽائي، جي هڪ بنيادي پارکو جي وفات سان، سندن مرتب ڪيل شاهه جي رسالي جو چوٿون جُلد گم ٿي ويو. جيڪو اڄ ڏينهن تائين هٿ نه اچي سگهيو آهي.

01 January, 2018

واسديو موهي

واسديو موهي
لکڻ مون لاءِ ساهه کڻڻ برابر آهي
گفتگو: جگديش لڇاڻي
جديد دور ۾ وگيان ۽ ٽيڪنالاجيءَ اسان کي ڪيتريون ئي سهولتون ميسر ڪري ڏنيون آهن، جن جو استعمال ادب ۾ به ٿيڻ لڳو آهي. سائنس ۽ ڪميونيڪشن جي تيز رفتاريءَ  ملڪن جي سرحدن کي سُسائي ڇڏيو آهي. سيل فون هڪ وڏي نعمت بڻجي  اڀريو آهي. واٽس-اپ، اسڪائپ ۽ voice recorder ذريعي ڪميونيڪشنcommunication  ۾ انهن وگياني اپڪرڻن جو پورو پورو لاڀ حاصل ڪيو آهي.

23 November, 2017

رشيد راڄڙ


رشيد راڄڙ
سنڌ جو ارڏو ڪردار
علي ڏنو جروار
هونئنءَ ته سنڌ ۾ ڊسمبر جا وڇوڙا مشهور آهن، ڇو ته ڊسمبر ۾ اسان سنڌ واسين کان بينظير ڀٽو، شيخ اياز، سرمد سنڌي، قاسم پٿر ۽ ٻيا ڪيترائي بهترين انسان وڇڙي ويا آهن. پر هن سال نومبر جو مهينو شروع ٿيڻ سان ئي اسان کان سائين محمد ابراهيم جويو وڇڙي ويو ۽ اڄ وري سنڌ جو هڪ سينئر ۽ بيباڪ صحافي رشيد راڄڙ به اسان کان وڇڙي ويو آهي. رشيد راڄڙ جو سنڌ جي صحافت ۾ تمام وڏو نالو آهي. رشيد راڄڙ جي وڇوڙي تي سڄي سنڌ جا صحافي، سياسي ڪارڪن، کاٻي ڌر جا سياسي ورڪر توڙي قومپرست سڀئي ڏکويل آهن، لطيف سائين جون اهڙي موقعي بابت سٽون آهن ته

20 November, 2017

عبدالغفار تبسم

عبدالغفار ڀٽي تبسم
جڏهن ڄام پنهون ڄائو
ابراهيم لاشاري
سهڻي ستابي سنڌ منجهه شاعرن جي ڪا ڪمي ناهي ۲۰ نومبر اڱاري ڏينهن ۱۹۵۱ع ڌاري اڄ کان ڇاھٺ سال اڳ وادي مهراڻ جي سياسي، سماجي، ثقافتي، ادبي ضلعي لاڙڪاڻي جي ڳوٺ ميرپور ڀٽو جي نيڪ مرد محترم قادربخش ڀٽي جي گهر هڪ ذهين، نماڻي ۽ حساس طبعت جي ٻار عبدالغفار ڀٽي (تبسم) روئڻ بدران مرڪندي، مرڪندي پنهنجي مٺڙي امڙ جي گود ۾ جنم ورتو ته سندس جو گهر خوشين سان معطر بڻجي ويو، والدين کي اها پروڙ نه هئي ته اڳتي هلي اسان جو مرڪندڙ اکين جو ٺار پٽ شاعر بڻجي پنهنجو پنهنجي والدين جو نالو (تبسم عبدالغفار) سان ڏيهان ڏيهه مشهور ڪرائيندو، جڏهن هي ذهين ٻار درس ۽  تدريس حاصل ڪرڻ جي عمر لائق بڻيو ته کيس نصابي تعليم پرائڻ واسطي نئين ديري اسڪول منجهه داخل ڪرايو ويو، ڪجهه عرصو ان اسڪول منجهان پڙهي پوءِ ڳڙهي ياسين منجهان پرائمري جي تعليم پرايائين تعليم جي سلسلي کي اڳتي وڌائيندي سال ۱۹۶۶ع ڌاري مئٽرڪ جو امتحان هاءِ اسڪول نئو ن ديرو منجهان پاس ڪيائين تنهن بعد عبدالغفار تبسم گريجوئيشن جي تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ لاڙڪاڻي جي آرٽس ايند ڪامرس ڪاليجن مان سال ۱۹۷۲ع ۾ سند حاصل ڪئي.

18 November, 2017

ڊاڪٽر حمزه علوي - ڊاڪٽر ايوب شيخ

ڊاڪٽر حمزه علوي
ننڍي کنڊ جو ناميارو عالم، پنھنجي لکيل ڪتاب ”تشڪيل پاڪستان“ جي تناظر ۾
ڊاڪٽر ايوب شيخ
ڊاڪٽرحمزه علوي جي نالي ۾ ”علوي“ پڙهي مون ڳولڻ شروع ڪيو ته سندس حسب نسب ڇاهي؟ ڪير آهي؟ ڪٿان جو آهي؟ مون انٽرنيٽ تي ”علوي“ پئي لکيو ته ڪراچي جي پهرئين مسلمان ميئر حاتم علوي کانسواءِ ٻي ڪا به ڄاڻ نه پئي ملي. پوءِ تنهن ڏينهن آرٽس ڪائونسل ڪراچي ۾ سندس مقالن جي اردو ۾ ٿيل ترجمن جي ڪتاب ”تشڪيل پاڪستان“ جي مهورت جي موقعي تي ڪتاب جي مترجم ڊاڪٽر رياض شيخ مرحوم، حمزه علوي جي ڀاءُ مسٽر زين علوي سان ملايو، جيڪو پاڻ به گهٽ ۾ گهٽ ۸۰ ورهين جو ٿي لڳو. مرحوم حمزه علي، حاتم علوي صاحب جو ڀائيٽيو هيو. ننڍي هوندي کان ئي کيس سماج کي ڳولڻ ڦولهڻ جي تڙپ هوندي هئي. انٽرنيٽ تي هن جا ڪيئي عالمي سطح جا مضمون انگريزي ۾ موجود آهن، جن کي پڙهي سندس علمي حيثيت جو اندازو لڳائي سگهجي ٿو.

محمد ابراهيم جويو -۱

محمد ابراهيم جويو
ٻن صدين جي تاريخ جي پڄاڻي، عظيم مفڪر ۽ دانشور محمد ابراهيم جويو وڇڙي ويو، سنڌ سوڳوار
حيدرآباد (رپورٽ: غلام حسين خاصخيلي ۽ پون ڪمار)
سنڌي ٻولي جو ناميارو اديب، دانشور، ڏاهو محمد ابراهيم جويو ساهه جي تڪليف سبب حيدرآباد ۾ پنهنجي رهائشگاهه صحافي ڪالوني ۾ ۱۰۲ سالن جي ڄمار ۾ لاڏاڻو ڪري ويو. محمد ابراهيم جويو جي لاڏاڻي جي خبر تي سڄي سنڌ ۾ سوڳ واري لهر ڇائنجي وئي. سنڌ جي اديبن، دانشورن سميت سياسي سماجي حلقن ۾ ڏک واري لهر ڇانيل آهي. محمد ابراهيم جويو کي پنهنجي رهائشگاهه صحافي ڪالوني ۾ ساهه جي تڪليف سبب سندس ساهه جو سڳو ٽٽڻ سبب سنڌ واسين کان هميشه جي لاءِ وڇڙي ويو، سندس وڇوڙي تي سنڌي ادبي سنگت، عوامي تحريڪ، قومي عوامي تحريڪ، جسقم سميت مختلف سياسي سماجي تنظيمن طرفان محمد ابراهيم جويو جي لاڏاڻي تي ڏک جو اظهار ڪندي سوڳ جو اعلان ڪيو آهي. محمد ابراهيم جويو جي لاڏاڻي جي خبر پهچڻ تي سنڌ بارڪائونسل جي سڏ تي ڪراچي کان ڪشمور تائين سوڳ ملهائيندي عدالتن مان ڪيسن جون صرف تاريخون ورتيون ويون. محمد ابراهيم جويو جي لاڏاڻي جي خبر ملڻ تي سندس مٽن مائٽن سان گڏوگڏ سوين اديب، دانشور، شاعر، سياستدان سندس حيدرآباد واري رهائشگاهه تي پهتا. مرحوم محمد ابراهيم جويو کي چار پٽن جو اولاد ۽ ٻن نياڻي جو اولاد آهي. جنهن مان هڪ نياڻي جيڪا وفات ڪري چڪي آهي. مرحوم محمد ابراهيم جويو جي جنازي نماز حيدرآباد صحافي ڪالوني ۾ ادا ڪئي وئي. جنهن ۾ سياسي، سماجي، ادبي حلقن سميت سوين ماڻهن شرڪت ڪئي. مرحوم محمد ابراهيم جويو جو مڙهه کي ڄامشورو علامه آءِ آءِ قبرستان ۾ مٽيءَ ماءُ حوالي ڪيو ويو  مرحوم محمد ابراهيم جويو جو تڏو صحافي ڪالوني حيدرآباد ۾ سندس رهائشگاهه تي وڇايو ويو آهي. سندس پٽن منور علي جويو، مظفر علي جويو، نياڻي ظفر الله ميمڻ، ڏوهٽي محسن جويو سان تعزيت جو سلسلو جاري آهي. تڏي تي عوامي تحريڪ جو سربراهه رسول بخش پليجو، شاعره مهتاب محبوب ۽ ٻيا تڏي تي پهتا. نامياري اديب، دانشور محمد ابراهيم جويو جي فرزند منور علي جويو چيو ته اسان جي والد سياست ۽ ادب جي ميدان ۾ تمام وڏي خدمت ڪئي. هن سياست ۽ ادب جي لاءِ ماڊل رول وارو ڪردار ڪيو. اسان سان سندس رويو رهبر جهڙو هيو. بابا اسان جي تمام بهترين پرورش ڪئي. سندس فرزند مظفر علي جويو چيو ته بابا هاريءَ جو پٽ هيو، پنهنجي محنت ۽ جدوجهد سان وڏو نالو پيدا ڪيائين. اسان کي گهرجي ته محنت ۽ جدوجهد سان اڳتي وڌون بابا سنڌ جي حقن ۽ ادب جي لاءِ جيڪا جاکوڙ ڪئي اها تاريخ ۾ سونهري لفظن سان ياد رکي ويندي. ابراهيم جويو جي ڏوهٽي محسن جويو چيو ته ابراهيم جويو اسان جي تمام وڏي تربيت ڪئي. ادب جي ميدان ۾ سندس خدمتون هميشه ياد رهنديون. سندس وڇوڙي سان اسان کي دلي صدمو پهتو آهي. ابراهيم جويو جي نياڻي ظفر الله ميمڻ چيو ته محمد ابراهيم جويو منهنجي عزت پٽ وانگي ڪندو هو. سندس وڇوڙي سان دلي صدمو پهتو آهي، سندس يادون ۽ خدمتون اسان کي هميشه ياد رهنديون.  سنڌي ٻولي جي نامياري اديب، دانشور، ڏاهي محمد ابراهيم جويو جي زندگيءَ جو پروفائل هن ريت آهي. محمد ابراهيم جويو ۱۳ آگسٽ ۱۹۱۵ع تي اڳوڻي ضلعي دادوءَ (۽ هاڻي ڄامشوري) جي ڳوٺ ’آباد‘ ۾ هڪ هاريءَ جي گهر ۾ پيدا ٿيو. ٽن سالن جو هو ته سندس والد محمد خان جويو، پهرين مهاڀاري جنگ بعد پکڙيل وڏيءَ بيماريءَ ۾ لاڏاڻو ڪري ويو. محمد ابراهيم جويي جو ننڍپڻ غربت ۾ گذريو، پر همت نه هاريندي، پرائمريءَ جا چار درجا ڳوٺ ۾ پڙهي، ۱۹۲۷ع ۾ اي. وي اسڪول، سَن ۾ داخل ٿيو، جتي سائين جي. ايم. سيد جي مهربانين سان ٽي درجا انگريزي پڙهي، ۱۹۳۰ع ۾ سنڌ مدرسة الاسلام ڪراچيءَ ۾ داخلا ورتائين. جتي چوٿين کان ستين درجي تائين پڙهيو، ان زماني ۾ ستون درجو مئٽرڪ شمار ٿيندو هو، هن ۱۹۳۴ع ۾ مئٽرڪ جي امتحان ۾ سنڌ مدرسة السلام مان ٻِي پوزيشن ماڻي ۽ ۲۰ رپيا ماهوار اسڪالرشپ حاصل ڪيائين. سنڌ مدرسي ۾ ان وقت علامه عمر بن محمد دائود پوٽو پرنسپال هو محمد ابراهيم جويو سندس لائق شاگردن ۾ نمايان هو. محمد ابراهيم جويو ۱۹۳۸ع ۾ ڊي جي سنڌ ڪاليج مان بي اي جي ڊگري حاصل ڪئي ۽ کيس ڪاليج ۾ ڊاڪٽر گربخشاڻي، ڀيرومل مهرچند آڏواڻي ۽ منگهارام ملڪاڻيءَ جهڙن استادن جي صحبت ۽ محبت حاصل رهي. ۱۹۴۰ع ۾ سنڌ مدرسي طرفان بي. ٽي ڪرڻ لاءِ بمبئيءَ جي ايس. ٽي ڪاليج پڙهڻ ويو، جتان موٽندي ئي کيس ۱۹۴۱ع ۾ سنڌ مدرسي ۾ ’اسسٽنٽ ماسٽر‘ مقرر ڪيو ويو.

عبدالستار ڀٽي

عبدالستار ڀٽي
طارق عزيز شيخ
سنڌ لٽريچر فيسٽيول ۾ جڏهن صنم مارئي جو پروگرام شروع ٿيو تڌهن ستار ڀٽي سان آخري ملاقات ٿي، مرحوم پنهنجو ڪتاب ”ستار ڀٽي، شخصيت ۽ خط“ بابت ٻڌايو ته اڃا هاڻي ورهائي ختم ڪيو اٿم، توهان جي ڪاپي پوسٽ ڪندس، انهي ۾اوهان جي رپورٽ به آهي جڏهن انڊيا جا سنڌي اديب ڪراچي آيا هيا ۽ اوهان عوامي آواز جا رپورٽر هئا. مون کي ياد اچي ويو اهو هندو جيم خاني ۾ 2003 ڌاري پروگرام ٿيو هو، ستار ڀٽي تڏهن سنڌي ادبي سنگت ڪراچي جو سيڪريٽري هو ۽ سندس دور ۾ ڀلا ۽ يادگار پرگرام ٿيا هئا.

حاجي ذوالفقار علي تمراڻي - خدا بخش تمراڻي

حاجي ذوالفقار علي تمراڻي
خدا بخش تمراڻي
اڇي واري جي وڏن وڏن دڙن کي کنڀ چيو ويندو آھي. کنڀ مان ڪنب ٺھيو. ڪنب کي، شهر ڪرڻ ۽ شهر کي ترقي ڏياريندڙن ۾ مرحوم حاجي ذواالفقار احمد  تمراڻي جو وڏو ڪردار آهي.

سڪندر شيخ - استاد خالد چانڊيو

سڪندر شيخ
لاڙڪاڻي جو ساغر صديقي
استاد خالد چانڊيو
اڄ دل چيو ته ڪجھ لکجي پر ڇا لکجي ڪنهن تي لکجي. لاڙڪاڻي شھر جي رستن تي موٽر بائيڪ ڊوڙائيندي سوچيندو رهيس ته لاهوري محلي جي روڊ تان گذرندي هڪ سٻاجهڙي ۽ جهونڙي ادبي ساٿي سان ملاقات ٿي وئي. ذھن جنبش کاڌي. مٿيون عنوان لکجي ويو. دوست به سوچيندا هوندا ته آخر لاڙڪاڻي ۽ ساغر صديقي جو پاڻ ۾ ڪهڙو تعلق. پر ڪڏھن ڪڏھن ڪي شخصيتون، فطرتن ۽ عادتن، هڪجهڙيون لڳنديون آھن. ايئن ئي لاڙڪاڻي شھر جي ادبي ماحول ۾، ھو مون کي ساغر صديقي جهڙو لڳندو آھي. جيئن لاهور جي فٽ پاٿن تي، ساغر کي چانھ چڪي پيئاري، سندس محنتن مان ڪيترا ئي ادب جا وڏا نالا ٿي ويا، تيئن ئي هتي لاڙڪاڻي ۾ هن فقير صفت انسان سان لاهوري محلي جي هڪ ننڍڙي هوٽل تي ويٺي ويٺي، ڪيترا ئي دوست، شاعريءَ جي ميدان ۾ صاحبِ ڪتاب ٿي ويا.

24 October, 2017

شهباز دراني - حميد ڀٽو

شهباز دراني
سنڌ جو ليجنڊ اداڪار ۽ فلم اسٽار
حميد ڀٽو
سنڌ ڌرتي جي سونهن سان سينگاريل سوين خوبصورت ۽ مڻيادار، موتين جهڙا اداڪار، فلمسٽار موجود آهن. اهڙن ئي خوبصورت احساسن جو مالڪ اداڪاري وسيلي سنڌ جي لکين ماڻهن جي دلين تي راڄ ڪندڙ شهبازخان دراني به هڪ آهي. شهبازخان دراني هڪ اداڪار هجڻ سان گڏو گڏ سنڌ جي لاءِ وسيع ۾ بهترين سوچون رکندڙ ماڻهن ۾ هڪڙو موتيءَ داڻو هو. ٽيليويزن جي متعارف ٿيڻ بعد ناٽڪ جي دنيا تمام گهڻو اوج ماڻيو، جنهن ۾ تمام ٿورڙن اداڪارن پاڻ ملهايو جن جي نرالي اداڪاري اڄ به ڪنهن کان وسري نه ٿي سگهي. اهڙن ئي اداڪارن منجهان ”شهبازخان دراني“ پڻ هڪ آهي شهباز دراني ۳۱ ڊسمبر ۱۹۴۶ع ڌاري حافظ محمد جمن جي گهر پٺاڻ ڳوٺ ويجهو نيو سعيد آباد ۾ جنم ورتو. سندس والد انگريز دور جو دوراڱو ھو. سندس ننڍپڻ ۾ حافظ قرآن جي گهر ۾ جنم وٺڻ سبب کيس مذهبي پاسي ڏانهن لاڙو هو. شهباز دراني کي ننڍي هوندي ئي نيو سعيد آباد جي مدرسي ۾ داخل ڪيو ويو، جتي هن ديني تعليم حاصل ڪئي. ان کانپوءِ هن کي سرڪاري اسڪول ۾ داخل ڪيو ويو ۽ انجنيئرنگ ڪورس ڪري آبپاشي کاتي ۾نوڪري ورتائين. جتان شهبازخان دراني سال ۲۰۰۰ع ڌاري ايگيوڪيٽو انجنيئر جي عهدي تان ريٽائرمينٽ حاصل ڪئي. شهباز دراني کي ۱۹۶۵ع ڌاري فني دنيا ۾ اچڻ جو شوق پيدا ٿيو. کيس ناليواري فلمي ڪهاڻيڪار ۽ هدايتڪار موسيٰ ڪليم ۽ هدايتڪار ايس واءِ احمد جن سنڌي فلم رنگ محل ۾ اداڪار طور هن کي متعارف ڪرايو، جنهن کانپوءِ شهباز دراني ۳۰ کان وڌيڪ فلمن ۾ پنهنجي فني صلاحيتن جو مظاهرو ڪيو، جن فلمن ۾ ڌاڙيل جو دشمن، جانو ڌاڙيل، پرو چانڊيو، غيرت جو سوال، جلال چانڊيو، بي بي سي لاءِ تيار ڪيل عالمي شهرت يافته فلم جناح ۾ خان عبدالغفار خان جو اهم ڪردار پڻ ادا ڪيو. اردو فلم جهان برف گرتي هي، ديواني دو، تلاش، هانگ ڪانگ ڪي شعلي، ٽينا ۽ دنيا جي پهرين پشتو فلم يوسف خان شهربانو سميت انگار، فرار، ڦانسي، ديلار بدر، آخري گولي ۽ ٻين فلمن ۾ هن اداڪاري جا جوهر ڏيکاريا ۽ بي بي سي لاءِ تيار ڪيل انگريزي ڊرامي ٽريفڪ ۾ ڊرائيور جو مک ڪردار ادا ڪيو. جڏهن ته شهباز دراني کي ٽيليويزن تي عبدالڪريم بلوچ متعارف ڪرايو. جنهن سان شهباز دراني جي تمام پراڻي سنگت رهي. شهباز دراني ٽيليويزن جي سمورن وڏن پروڊيوسرن سان گڏجي ڪم ڪيو آهي، سندس ٽيليويزن تان ديوارين ناٽڪ ۾ ڪيل ڪردار کيس تمام گهڻي شهرت ڏياري. جنهن بعد مقبوليت جي بلندين تي فن جي دنيا اندر وڏي شهرت ماڻي.

05 September, 2017

محمد عظيم رند

محمد عظيم رند
ٽھڪ ڪڏھن به ناھن مرندا
ناصر پنھور
ڪالهه محمد عظيم رند به گذاري ويو. جيتوڻيڪ هو سنڌ يونيورسٽي ۾ مختلف انتظامي عهدن تي رهيو، ڪجهه عرصو پبلڪ رليشن آفيسر طور ڪم ڪيائين، پر سندس اصل سڃاڻپ هڪ طنز و مزاح جي ليکڪ هئڻ سان گڏ هڪ سماجي ڪارڪن واري آهي. بدين ضلعي جي ٽنڊي غلام علي جي ڀرسان ڳوٺ حاجي جاني رند ۾ جنم وٺندڙ عظيم رند هڪ ليکڪ طور ڄڻ ته علي احمد بروهي ۽ حليم بروهي جو تسلسل هئو. هو سنڌ يونيورسٽي ڪالوني جي سنڌي ادبي سنگت جي بنيادي ڪارڪنن مان هڪ هو. سندس دوستن ۾ شوڪت شورو، عبدالقادر جوڻيجو، عابد مظهر ۽ بلبل کورواهي شامل هئا. ڊاڪٽر خان محمد پنهور جي ادارت ۾ شايع ٿيندڙ ماهوار پارس جي اوائلي سٿ جو حصو رهيو. انهيءَ سٿ ۾ قاسم حيدر، نياز پنهور، ڊاڪٽر بدر سومرو، شفيع چانڊيو ۽ سريش ماکيجاڻي شامل هئا. پارس ۾ ئي هن باقاعده لکڻ شروع ڪيو. جنهن ۾ طنز و مزاح تي مبني سندس ڪيتريون ئي لکڻيو ڇپيون.