رسول بخش پليجو - ۱

رسول بخش پليجو

ضمير جي ڪوٽ لکپت جو قيدي رسول بخش پليجو زندگي جي جنگ هارائي ويو، سنڌ سوڳوار

حيدرآباد/ ڪراچي/ ٺٽو (رپورٽ: غلام حسين خاصخيلي/ ضياءُ قريشي/ لطيف ميمڻ) سنڌ جو مهان دانشور، سياستدان عوامي تحريڪ جو سربراهه رسول بخش پليجو ۸۸ سالن جي ڄمار ۾ ساهه جي تڪليف ۽ ڦڦڙن جي بيماري سبب ڪراچي ڪلفٽن جي هڪ اسپتال ۾ لاڏاڻو ڪري ويو. رسول بخش پليجو جي مڙهه کي ڪلفٽن جي اسپتال جي سرد خاني ۾ رکيو ويو جتان مڙهه کي سندس اباڻي ڳوٺ منگر خان پليجو جنگشاهي ۾ پهچائي اڄ جمعي جي ڏينهن سندس مڙهه کي اباڻي قبرستان ۾ مٽي ماءُ حوالي ڪيو ويندو. رسول بخش پليجو جي لاڏاڻي جي خبر ملڻ تي سڄي سنڌ سوڳ واري بڻجي وئي. عوامي تحريڪ جي ڪارڪنن ۾ سوڳ واري لهر ڇانيل آهي. رسول پليجو جي لاڏاڻي تي عوامي تحريڪ طرفان سڄي سنڌ ۾ ۴۰ ڏينهن سوڳ جو اعلان ڪيو ويو آهي. رسول بخش پليجو جي لاڏاڻي تي سنڌي ادبي سنگت ۽ قومي عوامي تحريڪ طرفان به سوڳ جو اعلان ڪيو ويو آهي. رسول بخش پليجو ڪجهه کان بيماري سبب ڪراچي جي هڪ اسپتال ۾ داخل هو ڊاڪٽر طرفان سندس علاج ڪيو پي ويو پر سندس ساهه جو سڳو ٽٽي ويو ۽ رسول بخش پليجو هميشه هميشه جي لاءِ سنڌ کي الوداع چئي سنڌ کان موڪلائي ويو. عوامي تحريڪ جي صدر رسول بخش خاصخيلي اعلان ڪيو آهي ته عوامي تحريڪ جي باني رسول بخش پليجو جي لاڏاڻي تي ۴۰ ڏينهن سوڳ ملهايو ويندو ۽ سموريون سياسي سرگرميون معطل ڪيون ويون آهن. قومي عوامي تحريڪ طرفان به رسول بخش پليجو جي لاڏاڻي تي ۱۵ ڏينهن سوڳو جو اعلان ڪيو ويو آهي. قومي عوامي تحريڪ جي مرڪزي پريس ترجمان اشرف پليجو چيو ته عوامي تحريڪ جي سربراهه رسول بخش پليجو جي لاڏاڻي تي قومي عوامي تحريڪ سنڌ ۾ ۱۵ ڏينهن سوڳ جو فيصلو ڪيو آهي. سنڌ جي سياستدانن، اديبن، دانشورن رسول بخش پليجي جي لاڏاڻي تي گهري ڏک جو اظهار ڪيو آهي. رسول بخش پليجو ضلعي ڪائونسل ٺٽي جي چيئرمين غلام قادر پليجو جو ڀاءُ هو ۽ پ پ سينيٽر سسئي پليجو جو چاچو ۽ قومي عوامي تحريڪ جي سربراهه، جي ڊي اي جي اڳواڻ اياز لطيف پليجو جو والد هو.

(ڏيھاڙي عبرت جي مھڙئين صفحي تان کنيل بتاريخ ۰۸ جون ۲۰۱۸ع)

احمد سولنگي

احمد سولنگي

جنم ڏينهن جي مبارڪ ھجيس

رکيل مورائي

نوجوان شاعر احمد سولنگيءَ پنجين جنوري ۱۹۷۱ع تي جنم ورتو، جنهن کان پوءِ سندس امڙ چئين نياڻين ۽ هڪ پٽ کي جنم ڏنو ائين احمد سولنگي چئين ڀينرن ۽ هڪ ڀاءُ جو وارث بڻيو. اڳتي هلي اهي سمورا وارثيءَ وارا فرض هن نڀايا، جيڪي  سندس والد نڀائڻ کان اڳ ۾ ئي جواني ۾ وفات ڪري وڃڻ سبب سندس ڪلهن تي رکي ويو هئو. اڳتي هلي احمد نالي واور نينگر سنڌي ٻوليءَ جو هڪ بيمثال شاعر ٿيندو، اهو ڪنهن جي وهم گمان ۾ به نه هوندو، ڇاڪاڻ ته ان خاندان ۾ نه ئي ڪو اڳ شاعر، اديب پيدا ٿيو هئو ۽ نه ئي ان خاندان جون معروضي حالتون اهڙيون هيون، جنهن طرف اڳتي هلي احمد نالي ان نينگر کي وڃڻو هئو، اڄ محسوس ٿي رهيو آهي ته پنجين جنوري نئين سنڌي شاعريءَ لاءِ  سڀاڳ جو ڏينهن آهي.

سيف ٻنوي

سيف ٻنوي

ناميارو شاعر ۽ صحافي

مصطفيٰ ملاح/ڪراچي

سنڌي ٻوليءَ جو شاعر ۽ شاهه لطيف جو رسالو حفظ ڪندڙ، سيف ٻنوي ۲۱ جون ۱۹۴۴ع تي تعلقي ميرپور بٺوري جي شھر ٻنون ۾ اک کولي. پاڻ ۱۹۶۲ع ۾ ميٽرڪ پاس ڪرڻ کان پوءِ ۱۹۶۹ع کان ۱۹۷۲ع تائين، تعليم کاتي ۾ استاد رهيو. جڏهن ته ۱۹۷۴ کان ۱۹۷۶ تائين وفائي پرنٽنگ پريس ۾ مئنيجر طور ڪم ڪيائين.

سيف ٻنوي ۱۹۵۲ع کان شاعري جي شروعات ڪئي. پاڻ سنڌي ادبي سنگت جي مونوگرام پاس ڪرڻ واري اجلاس ۾ پڻ شرڪت ڪيائين. جڏهن ته پاڻ ايوب جي مارشل لا خلاف سرگرم رهيو ۽ ضياءَ دور ۾ صحافين جي تحريڪ ۾ حيدرآباد ۾ پڻ سرگرم رهيو.

هن ۱۹۸۳ع کان ۱۹۸۶ع تائين هاءِ ڪورٽ ۾ ٽرانسليٽر طور خدمتون ڏنيون.

علي محمد ڀٽو

علي محمد ڀٽو

نور محمد ڀٽو

علي محمد ڀٽو جنهن هڪ ئي وقت ڪراچي، حيدرآباد، لاڙڪاڻي، سکر مان هفتيوار حمايت حق جاري ڪري ان وقت جي گورنر جنرل ملڪ غلام محمد جي خلاف پنهنجي اخبار ۾ ليڊ لڳائي ته؛ ملڪ غلام محمد ون يونٽ جو آرڊر تاج برطانيا جي نالي ۾ جاري ڪيو آهي، ان ڪري اهو آرڊر غير قانوني آهي، ان ڪري مٿس غداري جو ڪيس هلائي کيس ڦاسي جي سزا ڏني وڃي. علي محمد ڀٽو، ون يونٽ جي دور ۾، سنڌي اردو ٽيچر گرامر جو ڪتاب، سنڌي شارٽ هينڊ جو ڪتاب تحرير ڪيو، جيڪو ٻيهر نور سنڌي آواز نويسي جي نالي تحرير ڪيائين. هن محسوس ڪيو ته ٻوليءَ جو ايڪٽ پاس ٿيڻ کانپوءِ، سنڌي آواز نويسي سکڻ سان، اسان جي ٻولي بين الاقوامي سطح تي دنيا جي ڪامياب ٻولين جي صف ۾ اچي ويندي. ڇاڪاڻ ته سنڌي ٻوليءَ ۾ اها صلاحيت آهي ته؛ دنيا جي هر زبان جي آواز ۽ لفظ کي سولائيءَ سان تحرير ڪري سگهجي ٿو.

ڊاڪٽر عطا محمد حامي

ڊاڪٽر عطا محمد حامي

ابراهيم  لاشاري

عشق سڏيو لبيڪ چئي دل پنهنجي لٽائي ويٺاسون

هوش حواس ۽ عقل جون پاڙون پاڻ پٽائي ويٺاسون

سنڌ امڙ جي ڪنهن به شهر، وستي، واهڻ، ڳوٺ، شهر تي ڌيان ڌربو ته هر هڪ هنڌ املهه ماڻڪ موتي پيو جرڪندي نظر ايندو سونهاري سنڌ جي خيرپور رياست ڏانهن نگاهه ڊوڙائبي ته ڪيترن ئي اديبن، عالمن، فاضل، محققن، شاعرن، اديبن، دانشورن جي موتين مالها لڙي ٽم ٽار لڳي پئي آهي اهڙو موتي داڻو ڳوٺ سوهو ڪناسرا جي نيڪ مرد انسان قائم الدين سوهو جي گهر ۾ سنڌي ادب جو جرڪندڙ ستارو ڊاڪٽر پروفيسر عطا محمد حامي پهرين جنوري سال ۱۹۱۹ع اربع جي سڀاڳي صبح پرهه ڦٽي مهل اکيون کوليون خيرپور جي تعلقي ڪوٽڏجي جي ڳوٺ سوهو ڪناسرا جي پرائمري اسڪول کي اهيو اعزاز حاصل آهي ته عطامحمد حامي جهڙي شخصيت ان پرائمري اسڪول منجهان والدين جي اسرار تي پڙهي پنج درجا پاس ڪيا، وڌيڪ تعليم جي سلسلي ۾ والدين کيس خيرپور شهر جي ناز هاءِ اسڪول منجهه داخل ڪرايو جتان هن محنت سان مئٽرڪ جو امتحان سال ۱۹۴۱ع ڌاري بهترين نمبرن ۾ پاس ڪري ورتو، عطامحمد حامي صاحب تعليم جي پروڙ لاءِ ڪراچي جو رخ ڪيو جتان هن سنڌ مسلم ڪاليج ڪراچي جهڙي بهترين تعليمي اداري منجهان انٽرجو امتحان سال ۱۹۴۶ع ڌاري پاس ڪري ڊگري حاصل ڪئي، جنهن بعد عطا محمد حامي صاحب سرڪاري ملازمت (پي ڊبليو ڊي) کاتي ۾ سرڪاري نوڪري سان سلهاڙجي ويو ٿوري عرصي دوران ان نوڪري منجهان هٿ ڪڍي درس تدريس جي شعبي سان ناتو لڳي ويس پوءِ هو پڙهائڻ لاءِ ناز هاءِ اسڪول خيرپور جي لقمان شاخ ۾ استاد ٿي پڙهائڻ لڳو ان کان علاوه هن فيض گنج، ۽ گمبٽ هاءِ اسڪولن ۾ پڻ پنهنجا فرض سر انجام ڏنا تنهن بعد عطا محمد حامي جون خدمتون وٺڻ لاءِ سندس (ٽرينگ ڪاليج فار مين) خيرپور ڏانهن بدلي ڪئي وئي جتي هو نهايت ايمانداري سان پنهنجون خدمتون سرانجام ڏيندو رهيو، ان نوڪري سان سلهاڙيل هجڻ دوران هن ذهين انسان گريجوئيٽ، بي ٽي ۽ پوسٽ گريجوئيٽ جهڙيون ڊگريون پڻ حاصل ڪري سال ۱۹۵۳ع ڌاري هن سرڪاري نوڪري کي الوداع چئي استعيفي ڏئي نوڪري مان هٿ ڪڍي ڇڏيا، عطا محمد حامي صاحب سياست کي اوليت ڏيندي سياست ۾ پير پاتو ۽ ڪوٽڏجي جي تڪ منجهان ميمبر ليجسليٽو اسمبلي جي حيثيت سان خيرپور رياست جي چونڊن ۾ حصو وٺي تمام وڏي اڪثريت سان ڪاميابي ماڻيائين سال ۱۹۵۵ع ڌاري ون يونٽ لاڳو ٿيڻ بعد رياستي حيثيت ختم ٿي پئي جنهن سبب عطا محمد حامي جي ميمبرشپ (گل ٿي وئي) نه رهي، عطا محمد حامي وري تعليم کاتي سان سلهاڙجي سنڌي ادب جو هالا ڪاليج ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو بعد ۾ بدلي ٿي وري ممتاز ڊگري ڪاليج خيرپور ۾ سنڌي شعبي ۾ ليڪچرار واري عهدي تي ڪم ڪندو رهيو، ڪجهه عرصي لاءِ سکر، شڪارپور، ۽ ٽنڊي محمد خان ڪاليجز ۾ به پنهنجا فرض اسٽنٽ پروفيسر طور ادا ڪندو رهيو عطامحمد حامي صاحب سال ۱۹۵۵ع ڌاري ايران، عراق، شام، ۽ بيت المقدس جون زيارتون پڻ ڪري آيو هو، عطا محمد حامي پاڻ هڪ بهترين نثر نويس پڻ هيو تنهن کان علاوه هي ناليوارو شاعر پڻ هيو شاعري جا گر پنهنجن استادن ۾ استاد غلام نبي  مخمور ۽ غلام علي احمد  نظاماڻي جن کان سکيا، سندس شاعري ۾ پهريان پهريان تخلص (عطا بعد ۾ گرامي ۽ پڇاڙي ۾وري حامي) اختيار ڪيائين عطا محمد حامي شاعري ۾ ڪهڙا نه سهڻا ٻول چئي ٻڌائي ٿو پاڻ چوي ٿو ته

سيد مرتضيٰ ڏاڏاھي

سيد مرتضيٰ شاھ ڏاڏاهي

ڪافي جي صنف جو ملوڪ شاعر

منظور ڪالرو

سنڌ جي ناميارن شاعرن وطن جي حُب، ڌرتيءَ سان پيار، وفاداري، امن، جدوجهد، ننگن توڙي دنگن جي حفاظت، خوشحالي ۽ ترقيءَ لاءِ سجاڳي ڏيارڻ ۾ يادگار ۽ مثالي خدمتون سرانجام ڏئي سنڌ امڙ سان پنهنجو نينهن جو ناتو خوب نڀائڻ جي ڪوشش ڪئي آهي ته جيئن سنڌ جيجل جو ڀرم رکي سگهجي ۽ ائين ماءُ جي ٻولي ۽ لولي جا گيت صدا گونجبا رهن.

سائين ڄام خان ٽالپر - مير اعظم علي ٽالپر

سائين ڄام خان ٽالپر

انسان دوست استاد

مير اعظم علي ٽالپر

دنيا ۾ فطري طرح سان هڪ پڙهائيندڙ استاد کي نهايت ادب ۽ احترام سان ”سائين“ جي لقب سان سڏيو ويندو آهي. حالانڪ بطور استاد ڪو به ٿي سگهي ٿو، اهو استاد فن، هنر ۽ ٻيا ڪم سيکارڻ جو ماهر ضرور هوندو، پر اصل فيض تعليم واري استاد کان ملي ٿو. ڇو ته اسڪول جي استاد جو پيشو مقدس آهي. استاد به هڪ سوناري جيان آهي، جيڪو سون کي ٺاهي سچو سون بڻائي ٿو. ڇو ته اولاد کي مائٽ جنم ڏين ٿا، پر ان اولاد جي تربيت اسڪول ۾ استاد (سوناري وانگر) ڪري ٿو، ان ڪري استاد عظيم آهي. اهڙن استادن ۾ هڪ انسان دوست استاد سائين ڄام خان ٽالپر به هو، اڄ کان پورا ۴۸ سال اڳ جي ڳالهه آهي، (اولهه ۽ اوڀر) جڏهن گڏيل پاڪستان جي پهرين اليڪشن هڪ ماڻهو هڪ ووٽ راءِ جي بنياد تي ڪرائڻ جو اعلان ڪيو ويو هو، ان اليڪشن جي تياري لاءِ ان وقت جي صدر مملڪت آغا محمد يحيٰ خان جي حڪم ”ليگل فريم ورڪ آرڊر تحت“ 18 سالن جي عمر جي اهل ووٽرن جا نالا لکڻ جو ڪم علائقي ۾ سائين ڄام خان شروع ڪيو هو. ان ۱۹۷۰ع جي پهرين يادگار اليڪشن ۾ ووٽرن جا نالا اردو سان گڏ سنڌيءَ ۾ لکڻ جي ڀرپور تحريڪ هلي هئي ۽ ان ۾ راقم به حصو ورتو هو. انهيءَ پهرين ۱۹۷۰ع جي چونڊن ۾ سائين ڄام خان راقم کي اهل ووٽر بڻائي ووٽ ڏيڻ جو حق ڇا ڏنو، راقم ته اصل عطائي سياسي ورڪر بڻجي ويو. ان زماني ۾ ووٽر جي سڃاڻپ لاءِ ڪارڊ وغيره نه هو. راقم کي اڄ به چٽو ياد آهي ته ان اليڪشن کان اڳ اڄوڪي تاريخ پنجين (جڏهن هي تحرير ڪريان پيو) جُون تي شيخ مجيب الرحمان کي اولهه پاڪستان جي عوامي ليگ جو سربراهه چونڊيو ويو هو ۽ سائين ڄام خان ٽالپر ان تي چيو هو ته هاڻي ملڪ جي سياست ۾ تبديلي ايندي. سائين ڄام خان ٽالپر جي اها سوچ وڏي هئي. ان کانپوءِ ۱۹۷۷ع جي اليڪشن ۾ اسان ان وقت جي قومي اتحاد (هر نشان) جي الحاج مير علي احمد خان ٽالپر لاءِ ڪم ڪيو هو.

شاهده کوکر - نصير احمد فقير چنا

شاهده کوکر

هڪ سگهاري شاعره

نصير احمد فقير چنا

اسان جي سنڌ سونهاري جيئن ذخيرن سان مالا مال آهي، تيئن سخنورن سان پڻ ٽمٽار آهي. اهي شاعر جن شاعري ذريعي امن، سلامتي، محبت ۽ ڀلائي جو پيغام هر هڪ تائين پهچايو انهن صوفين، شاعرن جي سنڌ صدين کان آباد آهي ۽ آباد رهندي. هتي هر ڪنهن شاعر شاعري ۾ پنهنجو پاڻ ملهايو آهي، يعني مردن سان گڏ عورتن به پنهنجي واري وهائي آهي. اها ڳالهه هڪ پاسي ڏاڍي ڏکي به آهي ڇو ته اسان جي معاشري ۾ صنفي تضاد به آهن جنهن سبب عورت کي آزادي نه آهي. پر پوءِ به ڪن عورتن پنهنجي معاشري جو ڀرم به رکيو ۽ آزاد خيالي شاعري به ڪئي. پنهنجي قلم ذريعي زماني جي وارتائن کي قلمبند ڪيو، پنهنجي ڏات ۽ ڏانون وسيلي ان اندر جي اُٻَ کي شاعري جو روپ ڏيئي مظلومن/عورتن جي هر ايذاءَ، نقصان ۽ وارتائن کي پنهنجي لفظن ۾ پيش ڪيو، پوءِ انهن مان ڪن کي ڪن لاءِ بيشمار ڏکيائيون پيش ته آيون پر پوءِ به ڪاميابي ضرور ملي! پر ڪن جي آواز کي ايترو ته دٻايو ويو هو جو اڄ تائين اهي وري ساڳي پوزيشن ۾ نه آهن اچي سگهيون.

توفيق سولنگي - رشيد احمد خاصخيلي

توفيق سولنگي

ڄامشوري جي چنچل هوائن جو البيلو مصور

رشيد احمد خاصخيلي

اُھو چوڻ ۾ ڪو واڌارو نه ٿيندو ته سنڌ ئي اُھا ڌرتيءَ آھي جتي علم جو پھريون سج اُڀريو، ھن مٽيءَ کي اُھو به مان مرتبو رھيو آھي ته ھي مٽيءَ ازل کان شاعر ۽ مصور پيدا ڪندي رھي آھي.

ھر دور ۾ ھڪ کان ھڪ لازوال شاعر ۽ مصور پيدا ٿيندا رھيا آھن، پر پوءِ به انھن شاعرن ۽ مصورن کي اُھو احساس رھندو آيو آھي ته اڃان ڪو نرمل احساس آھي اڃا ڪا شاعري آھي اڃان ڪا  چترڪاري آھي جيڪا اسان کان رھجي وئي آھي.

ڀڳت ڪنور رام

ڀڳت ڪنور رام

سنڌ جو امر راڳي

حميد ڀٽو

سنڌ جي فنڪارن ۾ ڀڳت  امر ڪنور رام جو نالو تمام گهڻو وڏونالو آهي  ڀڳت ڪنور رام ۲۵ آڪٽوبر ۱۸۸۵ ڌاري  ديوان تارا چند جي گهر ڳوٺ جروار ويجهو ميرپور ماٿيلي  ۾پيدا ٿيو. ڀڳت ڪنور رام جو والد تارا چند غربت سبب ڳوٺ ۾ چڻا وڪڻندو هو ۽ جڏهن ڀڳت ڪنور رام  ٿورو وڏو ٿيو ته کيس به گهر جو گذر سفر هلائڻ لاءِ چڻن جو ٿال ڀري وڪڻڻ لاءِ هٿن ۾ سندس امڙ شريمتي ڏيندي هئي،  ڪنور رام هوڪو ڏيندو هو ته ننڍا توڙي وڏا هن جي آواز تي گڏ ٿي ويندا هئا. سندس آواز ننڍپڻ کان ئي سريلو هو، ڪنور رام کي پڙهڻ جو شوق ننڍپڻ کان ئي هوندو هو پر مفلسي جي ڪري نصابي ۽ ڪتابي تعليم ته حاصل نه ڪري سگهيو پر روحاني تعليم حاصل ڪيائين. سندس ڳوٺ  جي مڙهي ۾ جڏهن صوفياڻو راڳ ٿيندو هو سو ٻڌي ڀڳت ڪنور رام به راڳ ڳائڻ شروع ڪيو. هن راڳ جي ڪا به باقاعدگي سان سکيا يا فني تعليم شروعات ۾ حاصل نه ڪئي. سندس آواز ۾ ميٺاج هو سو کيس ٿوري ئي وقت ۾ مقبوليت ملي وئي. هو پيرن ۾ گهنگهرن جي ڇير ٻڌي نچندو به هو ته ڳائيندو به هو ڳائڻ ڏات آهي، جنهن کي ڏاتر ڏئي. پوءِ ڪي ان کي پيٽ پوڄا جو وسيلو بڻائن. ڪي سنگيت کي پاڪيزه  امر ڪنور، ”آلاپ“ کي سائينءَ جي سوکڙيءَ ڄاڻي ڀڳوان جي ڀڳتي لاءِ ارپي ڇڏيو. امر ڪنور ڀڳت پنهنجي آلاپ جي ابتدا ”سائين جي ساراهه“ سان ڪندو ۽ هميشه پوئين اسر کان شروع ٿي پرهه ڦٽيءَ تائين وڄندو ۽ نچندو رهندو هيو.

استاد بخاري

استاد بخاري

روشن پيشاني

پروفيسر نذير احمد سومرو

۱۹۵۰ع واري ڏهاڪي جو زمانو آهي. دادوءَ ۽ ڦلجي اسٽيشن جي ٻن والي بال ٽيمن جي وچ ۾ دادوءَ ۾ مقابلو ٿي رهيو آهي. ڦُلجي اسٽيشن، والي بال کيڏڻ لاءِ جيڪا ٽيم آيل آهي ان ۾ هڪ قداور نوجوان، دلڪش مهانڊن، خوبصورت اکين ۽ پاڪستاني فلمي بنگالڻ اداڪاره شبنم وانگر نڪ جي چوٽيءَ تي ڦڙو رکندڙ، والي بال راند ۾ سينٽر تي بيهي راند اهڙي مهارت سان کيڏي ٿو جو ڏسندڙ وَرُ وَرُ ڪري تاڙين جي ڦهڪن ۾ کيس داد ڏئي رهيا آهن. مخالف ٽيم جا رانديگر، دل ئي دل ۾ خار کائي رهيا آهن. ڪير پيو ڄاڻي ته والي بال ۾ سينٽر تي بيهي مهارت سان راند ڪندڙ، جمپ ڏئي والي هڻندڙ نوجوان ۽ ڦلجي اسٽيشن جي ڀرسان هڪ ننڍڙي ڳوٺ غلام چانڊيو جو هي پرائمري ماستر، اڳتي هلي سنڌي شاعرن جي راند يعني شاعريءَ ۾ به ساڳي سينٽر واري جاءِ والاريندو ۽ سندس فڪرانگيز، سادن لفظن واري شاعري، سندس لئي ۽ مخرج سان شاعري پڙهڻ جو انداز ڏسي پاڻ کي شاعرن جي قطار ۾ شامل سمجهندڙ متشاعر ته ڇا پر چڱا ڀلا شاعر دل ئي دل ۾ خار کائيندا/ريس ڪندا ته اهڙي پذيرائي کين ڇو نه ملي؟ اهو رانديگر استاد بخاري هو.

ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻي

ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻي

ڀٽائي جو عظيم پارکو عالم

مدد علي سنڌي

اڄ ۱۱- فيبروري  شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي رسالي کي پهريون ڀيرو چئن جُلدن ۾ تيار ڪرائيندڙ عالم ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻيءَ جي ورسي جو ڏينهن آهي. ڊاڪٽر صاحب جي ڄمڻ جو سال ۽ هنڌ ۸ مارچ ۱۸۸۳ع حيدرآباد آهي. ۽ وفات جو ڏينهن ۱۱-فيبروري ۱۹۴۷ع آهي. سندن وفات ڪراچيءَ جي اڳوڻي پٽيل پارڪ ۽ موجوده نشترپارڪ آڏو، سندن بنگلي مان نڪرڻ وقت، بندر روڊ تي ٽرام جي انتظار ۾ بيٺي روڊ تي دل جو اوچتو دورو پوڻ سبب ٿي. اڌ ڪلاڪ تائين، سنڌ جي عالم کي بندر روڊ تي ڪنهن به نه سڃاتو. بعد ۾ ڪنهن شخص سڃاڻي، سندن مڙهه ڀر ۾ واقع سندن بنگلي تائين پهچايو. وفات کان ٻه مهينا اڳ پاڻ ڪراچيءَ جي مشهور تعليمي اداري ڊي جي نيشنل ڪاليج جي پرنسيپل واري عهدي تان رٽائر ٿيا هئا. ۽ اهڙي ريت  سنڌ جي عظيم شاعر شاهه عبداللطيف ڀٽائي، جي هڪ بنيادي پارکو جي وفات سان، سندن مرتب ڪيل شاهه جي رسالي جو چوٿون جُلد گم ٿي ويو. جيڪو اڄ ڏينهن تائين هٿ نه اچي سگهيو آهي.

واسديو موهي

واسديو موهي

لکڻ مون لاءِ ساهه کڻڻ برابر آهي

گفتگو: جگديش لڇاڻي

جديد دور ۾ وگيان ۽ ٽيڪنالاجيءَ اسان کي ڪيتريون ئي سهولتون ميسر ڪري ڏنيون آهن، جن جو استعمال ادب ۾ به ٿيڻ لڳو آهي. سائنس ۽ ڪميونيڪشن جي تيز رفتاريءَ  ملڪن جي سرحدن کي سُسائي ڇڏيو آهي. سيل فون هڪ وڏي نعمت بڻجي  اڀريو آهي. واٽس-اپ، اسڪائپ ۽ voice recorder ذريعي ڪميونيڪشنcommunication  ۾ انهن وگياني اپڪرڻن جو پورو پورو لاڀ حاصل ڪيو آهي.