; سنڌي شخصيتون: November 2025

04 November, 2025

سيد زين شاھ

سيد زين شاھ

هڪ کاهوڙي ڪرادر

غلام حسين جوڻو



سنڌ، املهه موتين ۽ هيرن جي کاڻ آهي. جتي ڪيتريون ئي سياسي، سماجي، علم دوست ۽ جاکوڙي شخصيتون پيدا ٿيون آهن. جن مان سيد زين العابدين شاهه المعروف زين شاهه به هڪ آهي. جيڪو سائين جي ايم سيد جي خاندان جو چشم و چراغ آهي. سندس والد بزرگوار جو نالو سيد امداد محمد شاهه آهي. جيڪو به سٺو برک سياستدان، مفڪر ۽ سماج سڌارڪ هو. عوام جي خدمت ترجيحي بنيادن تي ڪندو هو. بلڪل اهڙي طرح سيد زين شاهه به پنهنجي والد صاحب جو ڏسيل گس ورتو آهي ۽ ان جي نقش قدم تي هلي پيو.

حريف چانڊيو

حريف چانڊيو

سنڌ جي مزاحمتي قومي ۽ عوامي سياست جو اورچ ڪردار

پروفيسر دين محمد ڪلهوڙو



حريف چانڊيو پنهنجي نالي جهڙو مفهوم رکندڙ هڪ باصلاحيت، ذهين، داناءُ ۽ پنهنجي مزاج ۽ طبعيت ۾ امتيازي خوبي رکندڙ سنڌ جو قومي ڪارڪن ۽ سپاهي آهي. هُو ۴ آڪٽوبر ۱۹۶۷ع ۾ وارهه تعلقي جي ڳوٺ نهال تنيو ۾ شاهه مراد چانڊيي جي گهر ۾ ڄائو. سندس والد شاهه مراد چانڊيو پنهنجي نالي وانگر وڏيءَ مراد ۽ مان شان وارو هڪ هاري اڳواڻ هو. هُو سماجي رتبي ۽ اسٽيٽس وارو هڪ مثالي ماڻهو هو. هُو ياري دوستي ۾ اٿڻ، ويهڻ وارو ماڻهو هو ۽ هن جي راڄ ڀاڳ ۾ وڏي عزت هوندي هئي. شاهه مراد کي ۴ فرزند ۽ هڪ نياڻيءَ جو اولاد هو. پٽن ۾ حريف سڀني کان ننڍو آهي. حريف ڇهين درجي ۾ پڙهندو هو ته سندس والد شاه مراد چانڊيو ۵۲ سالن جي ڄمار ۾ وفات ڪري ويو. شاهه مراد چانڊيو وفات کان پوءِ پنهنجون اهڙيون انسان دوستيءَ واريون خصلتون پنهنجي اولاد ۾ ورثي طور ڇڏي ويو.

ڊاڪٽر عبدالحفيظ قريشي

ڊاڪٽر عبدالحفيظ قريشي

سندس لطيف شناسي

ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ



شاهه عبداللطيف جي ڪلام جو سماجي، تحقيقي اڀياس (پراچين ۽ ويجهي اتهاس جي روشني ۾) ڊاڪٽر عبدالحفيظ قريشيءَ جو پي ايڇ ڊي جو مقالو آهي. عبدالحفيظ ولد عبدالرحمان قريشيءَ جو تعلق پراڻن هالن سان آهي، سندس جنم لياري ڪراچيءَ ۾ ٿيو علمي طور آرڪيٽيڪچر ۾ ڊپلوما ۽ سول انجنيئرنگ ۾ ڊپلوما سان گڏ پوليٽيڪل سائنس، ماس ڪميونيڪيشن ۽ سنڌي ۾ ايم اي ڪيائين. قانون پڙهيل هن محقق سنڌيءَ ۾ پي ايڇ ڊي ڊاڪٽر تهمينه مفتيءَ جي نگرانيءَ ۾ مڪمل ڪئي، ۸۱۱ صفحن جي مقالي کي روشني پبليڪيشن ڪنڊياري وارن ۲۰۲۱ع ۾ شايع ڪيو آهي، ڪتاب جي آخر ۾ “حفيظ قريشي قومي سفر جو ساٿي! عنوان سان تاج جويي ۽ “ويٺي جنين وٽ ڏکندو ڏور ٿئي!” ڊاڪٽر شفيق احمد شاهاڻيءَ جا ليک آهن، حفيظ قريشي عبدالواحد آريسر کي گهڻو ويجهو رهيو. هُو سنڌ جي قومي جدوجهد جو اهم ڪارڪن ۽ اصول پرست انسان آهي، هِن انهيءَ ڏِسَ ۾ ڪافي تڪليفون ڏٺيون، پر اصول جي جنگ وڙهڻ لاءِ هڪيو تڪيو رهيو، سيد صاحب کان متاثر ٿيل ۽ سندن قومي واٽ تي هلندي پنهنجو ڪردار نڀائيندو رهيو، مٿئين عنوان واري مقالي جي ارپنا لطيفي پارکن جي نانءُ آهي، ڪتاب جي شروع ۾ ڊاڪتر تهمينه مفتيءَ پاران “ڪن ٿي ڪيچين ڪڇئو” عنوان سان ليک ته ٻه ٻول “ڊاڪٽر فهميده حسين پاران آهن “مَهندِيُون” عنوان سان محقق شاهه لطيف جي قومي جذبي، تصوف، وحدت الوجود ۽ ٻين موضوعن جو مختصر جائزو ڏئي شاهه جي شاعريءَ جي اهميت شروعات ۾ ڄاڻائي آهي ۽ پنهنجي لطيف شناسيءَ جي شوق ۽ ڪم بابت ذڪر ڪيو آهي.

ڊاڪٽر زيد پيرزادو

ڊاڪٽر زيد پيرزادو

ادب جي دنيا جو شاهوڪار شخص

انورالدين ڪاڪا



زيد پيرزادو اديب، شاعر، نثر نگار، ڪالم نگار ۽ پروفيسر آهي. هن جو جنم ۱۵ آڪٽوبر ۱۹۷۳ ۾ ٿيو. سندس تعلق سنڌ جي مشهور ڳوٺ ٻلهڙيجي سان آهي ۽ هو سنڌ جي ليجينڊ انور پيرزادي جو ٽيون نمبر فرزند آهي. زيد پيرزادي آسٽريا مان مائيڪرو بايولوجي ۾ پي ايڇ ڊي ڪئي ۽ هاڻي ڪراچي يونيورسٽي ۾ مائيڪروبايولوجي شعبي جو پروفيسر آهي. زيد پيرزادي جا هن وقت تائين ٽي ڪتاب ڇپجي چڪا آهن. سندس پهريون ڪتاب ۲۰۱۹ ۾ ڇپيو جيڪو نثري نظمن جو ڪتاب ’خيال‘  هيو، جڏهن  ته  ۲۰۲۲  ۾ سندس ٻيو ڪتاب آسٽريا جو سفرنامو ‘ڏکن پٺيان سک‘ جي عنوان سان  ٿيو، جيڪو جلد ئي مارڪيٽ مان ختم ٿي وڃڻ ڪري ان جو ڇاپو آندو ويو آهي ۽ ويجهڙ ۾ سندس ٽيون ڪتاب ’مثبت سوچ‘ پڻ پيڪاڪ پبلشرز پاران شايع ڪيو ويو آهي. زيد پيرزادو  پنهنجين لکڻين ۾ سماج جي مڙني مسئلن کي قلم جو موضوع بڻائي، تن جي حل طرف ڌيان ڇڪائيندي پنهنجا تخليقي خيال جديد انداز سان پيش ڪري ٿو.

پروفيسر ڊاڪٽر محمد قاسم ٻگهيو

پروفيسر ڊاڪٽر محمد قاسم ٻگهيو

هڪ شخص سوين عڪس

آصف رضا موريو



ڊاڪٽرمحمد قاسم ٻگهيو جو نالو سنڌ جي علمي ادبي کيتر ۾ تمام سگهارو آهي جيڪو پٺين ڪيئي ڏهاڪن کان نه رڳو سنڌ پاڪستان پر پوري دنيا ۾ علم، ادب ۽ سنڌي ٻوليءَ جي ترقي جي حوالي سان جاڳرو ۽ متحرڪ ڪردار رهيو آهي. هو موجوده دور جي ڪجهه سڀ کان وڌيڪ پڙهيل لکيل سنڌي مدبرن مجهان آهي جيڪو لسانيات جو ماهر هئڻ سان گڏ علم الانسان، پاڪستاني اڀياس، تاريخ، ادب، سماجي لسانيات جو محقق، ڄاڻو ۽ استاد آهي. ڊاڪٽر صاحب اڌ صدي جيتري وڏي عرصي کان سنڌ ۽ سنڌين کي پڙهائيندو رهيو آهي ۽ ان سموري عرصي ۾ هن بيشمار اسڪالر پيدا ڪري علمي پود جا اهڙا سلسلا جوڙيا آهن جيڪي رهندي دنيا تائين سندس نالي کي زنده رکندا. ٻگهيو صاحب منهنجي پياري دوستن ڊاڪٽر فياض لطيف ۽ ڊاڪٽر احسان دانش جو ڊاڪٽريٽ ۾ سپرائيزر پڻ رهيو آهي.’