غلام رسول ڪلهوڙو

غلام رسول ڪلهوڙو

ناميارو مزاح نگار

عاجز شهزاد

سنڌ ڌرتيءَ تي علم ادب جو ڏيئو هميشه روشن رهيو آهي، تيز هوائن باوجود اهو اڄ به ٻري رهيو آهي. ايترو سو آهي ته انهي ڏيئي جي روشني ڪڏهن گهٽ ته ڪڏهن وڌ ٿيندي رهي ٿي. انهي ڏيئي کي روشن رکڻ لاءِ تيل فراهم ڪندڙن ۾ سنڌ جي اديبن ۽ شاعرن جو وڏو حصو شامل آهي. اڄ اسان جنهن اديب جو هتي ذڪر ڪري رهيا آهيون انهي به انهي علم ادب جي ڏيئي کي روشن رکڻ لاءِ پنهنجي سڄي عمر جاکوڙ جاري رکي. سائين غلام رسول ڪلهوڙو نوجواني کان سنڌي ادبي سنگت جو ميمبر رهيو ۽ تڏهن کان مسلسل لکڻ ۽ پڙهڻ جو سلسلو به جاري رکيو. ڪڏهن ڪهاڻيون لکيون ڪڏهن ڪالم لکيا ته ڪڏهن شاعري لکي. جيستائين سندس اکين ۽ هٿن هن جو ساٿ ڏنو هن لکڻ نه ڇڏيو.

محمد خان احمداڻي

محمد خان احمداڻي

پورهيت اڳواڻ

عوامي آواز رپورٽ: حيدرآباد؛ پورهيت اڳواڻ محمد خان احمداڻي ۷۲ ورهين جي ڄمار ۾ لاڏاڻو ڪري ويو.

مارڪسي فڪر جو استاد سڏجندڙ محمد خان احمداڻي، بدين ضلعي جي شهر نئون دمبالو ۾، پنهنجي گهر اندر، دم ڌڻي حوالي ڪيو.

محمد خان احمداڻي گذريل ڪيتري ئي عرصي کان، گڙدن جي عارضي ۾ مبتلا هو. سومر ڏهاڙي سندس ڊائلاسز پڻ ٿيو هو.

امين اڏيرائي

امين اڏيرائي

شاعري توڙي نثر جو ھڪ منفرد نانءُ

مٺل جسڪاڻي

امين اڏيرائي، سنڌي، اردو ۽ پنجابي ٻوليءَ جو اھڙو شاعر، جنھن سنڌي ٻولي ۾ تمام گھڻو ۽ سٺو ڪم ڪيو آھي. سندس شاعري جي مجموعن سميت مختلف شاعرن جي شاعري کي ترتيب ڏئي به ڳچ سارا ڪتاب شايع ڪرائڻ ۾ انتھائي اھم ڪردار ادا ڪيو اٿس.

اڏيرولال اسٽيشن کان آس پاس مان ٿيندو، سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ کان ٿيندو، سڄي ملڪ مان ٿي، سوشل ۽ پرنٽ ميڊيا وسيلي عالمي سطح تي، سندس حلقي ۾ مڃتا ماڻيندو رھيو آھي.

ڪيترن ئي مشاعرن ۾ پاڻ ته مڃائيندو رھيو آھي، پر سندس شاگرد شاعرن کي به متعارف ڪرائيندو، مڃتا ڏياريندو رھيو آھي.

پنھون فقير - مٺل جسڪاڻي

پنھون فقير

سياڻو ۽ سُريلو فنڪار

مٺل جسڪاڻي

آئون ۽ ڀاءُ علي جسڪاڻي، صبح جو ٽنڊوڄام کان، ٽنڊو الھه يار مان، ٽنڊو آدم روڊ سان، عثمان شاھه ھڙي کان ڦري ڳوٺ سيٺ جمع عاقلاڻي پھتاسين. اتي شاعر دوست غلام مصطفيٰ عاقلاڻي سان سندس ڀائٽئي جي وفات تي تعزيت ڪري ويٺاسين ته احساس ميرل، حاجي غلام حيدر خاصخيلي، شيرل ۽ عبدالشڪور ڇٽو به اچي ويا.

غُلام حُسين لغاري - مٺل جسڪاڻي

غُلام حُسين لغاري

جنھن جو ھڪ ھٿ به تاڙي وڄائي سگھي ٿو!

مٺل جسڪاڻي

نالي سان ”غُلام حُسين“ ته سڀني کي گھڻا سُجھن، پر جيڪڏھن ”غلام حُسين“ سان گڏ زات ”لغاري“ ملائجي، ته به گھڻن جي ذھن ۾ گھڻا ”غلام حُسين لغاري“ نروار ٿي پوندا.

غلام مصطفيٰ سولنگي - مٺل جسڪاڻي

غلام مصطفيٰ سولنگي

ٿي سنڌڙي تو تي ناز ڪري - جنم ڏهاڙي جي حوالي سان

مٺل جسڪاڻي

۰۸ مارچ عورتن جو عالمي ڏينهن آهي، ان ڏينهن جي نسبت سان، عورتن متعلق، ماءُ، امڙ تي لکجي، ڀيڻ تي، محبوبه تي، زال تي، مائيٽياڻين تي، پاڙي، ڳوٺ، شهر، دنيا جي عورتن، انهن جي سڄڻن ۽ دشمنن جي حوالي سان لکجي، ڳالهائجي، پر نه...

سائين قلندر شاھ لڪياري

سائين قلندر شاھ لڪياري

گهڻ رُخو، مڻيادار ۽ انمول ماڻڪ موتي...

مٺل جسڪاڻي

ڪي ڪي ماڻهُو، ماڻهُو هجڻ سان گڏوگڏ ڪردار ٿي پوندا آهن، تاريخ ٿيندا آهن، ڪي ليکڪ، ڪي محقق، ڪي شاعر، ڪي دانشور، ڪي استاد ٿيندا آهن. ناميارا ٿي پوندا آهن، گھاٽي بڙ جي گھاٽي ڇانو جهڙا، مثالي اداري جهڙا، انمول ماڻڪ موتي ٿي پوندا آهن. پنهنجي اولاد سميت، ٻين به ڪيترن جا ئي مائٽ ۽ ڀرجهلا به ٿي پوندا آهن، استاد به ٿي پوندا آهن، اثاثو ٿي پوندا آهن. انهن جي ڇپر ڇانءُ ۾ هجڻ تي فخر ٿيڻ لڳندو آهي. اهڙا ڪي ڪي ماڻهُو، لوڪ ۾ لڪل هوندا آهن، ته ڪي ڪي عالم آشڪار ٿي پوندا آهن. اهڙن ئي گهڻ رُخن مڻيادار ماڻهُن ۾ هڪ اهڙو ماڻهُو به آهي، جيڪو محترم سائين قلندر شاھ لڪياري طور ڄاتو سڃاتو وڃي ٿو. اڄ سندس ۷۹هين سالگرهه آهي.

مير اعظم علي ٽالپر - مٺل جسڪاڻي

مير اعظم علي ٽالپر

اڌ صدي کان لکندڙ

مٺل جسڪاڻي

پڙهندڙن مير اعظم علي ٽالپر جو نالو گهڻو تڻو صرف هڪ روزاني سنڌي اخبار ۾، ڪڏهن هڪ ٻن ڏينهن جي ته ڪڏهن ڪجهه هفتن جي ساهيءَ سان پئي پڙهيو هوندو،  پر ائين نه آهي. هو مختلف اخبارن ۾ پڻ ڇپبو رهيو آهي. سندس ڪجهه لکڻيون هڪ دفعو هڪ اخبار ۾ ڇپجڻ کان پوءِ ٻين اخبارن، ان اخبار جو ٿورو ڄاڻائڻ کانسواءِ ٻيهر پڻ پئي شايع ڪيون آهن! جيستائين منهنجو اندازو آهي، ته مير اعظم جو هڪ ڪتاب پڻ ڇپيو، جنهن جي حال حيات پڙهندڙن مان وڏي اڪثريت کي خبر نه آهي ۽ ممڪن آهي ته خود مير اعظم ٽالپر کي به ياد نه هجي! مون جڏهن کانئس پڇيو ته “اوهان لکڻ جي شروعات ڪڏهن ڪئي؟” ته هن وراڻيو “لکڻ لاءِ شروعات ڪڏهن ڪئي، ان جي يادگيري نه آهي، البته اهو سال ۱۹۶۷ع جي آخر يا وري ۱۹۶۸ع جو سال هوندو”. سندس پورو نالو پڇيم، ته هن وراڻيو “سائين پورو نالو سينما اسڪوپ (نالو) مير اعظم علي ٽالپر آهي”. سندس جنم جي تاريخ پهرين جنوري ۱۹۵۶ع آهي، پر مختلف اخبارن ۾ جنم ڏينهن جي حوالي سان ڇپجندڙ سلسلن موجب، شايد هي اڪيلو ليکڪ آهي، جنهن جي ڄمڻ جي تاريخ هر سال ٻه ٽي دفعا وري ايندي آهي.  ڄمڻ جا اطلاع ڇپبا رهندا آهن!

جمن دربدر

جمن دربدر

تعارف

ڄم

”وٺي هر هر جنم وربو، مٺا مهراڻ ۾ ملبو“ جهڙو لافاني گيت سرجيندڙ شاعر ۽ قومپرست جمن ’دربدر‘ ساند قبيلي سان تعلق هو. هن عمرڪوٽ ضلعي ۽ تعلقي جي ڳوٺ روحل واءِ ۾ عبدالرشيد ساند جي گهر ۾ ۱۲ مئي ۱۹۴۴ع تي جنم ورتو. سـنـدس والـديـن بنـيـادي طـور مسڪين ۽ مال تي گذرسفر ڪندا هئا. سندس والد هاري هو.

جاويد ڀٽو

جاويد ڀٽو

جيڪو جمعو۱ مارچ ۲۰۱۹ تي واشنگٽن ۾ قتل ڪيو ويو..

دانشور ۽ فلاسافر شھيد جي زندگي جو مختصر خاڪو

جاويد ڀٽو ولد لعل خان ڀٽو جو تعلق شڪارپور سان ھيو. سندس والد لوئر مڊل ڪلاس سان واسطو رکندڙ ھيو. کيس ٽن پٽن ۽ ٻن ڌيئرن جو اولاد ھيو. ھو صدر محلي ۾، ريلوي مال گودام سامھون، رھندا ھئا. ھو وڏو محنت ڪش ۽ ذھين شخص ھيو. ھو عورت ۽ مرد جي تعليم ۾ ھڪ جيترو يقين رکندڙ ھيو. ھو اکين جي بيمارين جو وڏو ڄاڻو ۽ تجربيڪار ھيو. ڇو جو وڏو وقت شڪارپور جي مشھور پراڻي ڊاڪٽر آغا حيدر خان سان وابسته رھيو. سندس سڄو آپريشن ٿئيٽر ھو پاڻ سنڀاليندو ھو. سندس وفات کانپوءِ، ھن پنھنجي ڪلينڪ قائم ڪئي ۽ اکين جا ڪامياب آپريشن به ڪيائين جيتوڻيڪ کيس ڪا ڊاڪٽري ڊگري به ڪونه ھئي. پر جيئن چوندا آھن ته؛ تجربو طاقت آھي. ان وقت اکين جي شعبي کان علاوه شھر ۾ ڪواليفائيڊ ڪمپائونڊر ئي ڊاڪٽر طور ڪم ھلائيندا ھئا. جيئن اول شاه پڌر ۾، تلسيداس. خانپوري در ۾، پيسو مل. ڀٽا محلي ۾، پڃو مل. صدر ۾، نارائڻ داس. ھزارِي در تي، ٻلرام داس. ميھر شاھ قبي وٽ، اتم چند وغيره. اھي ڊاڪٽرس جي نالي سان سڏبا ھئا. لوڪ کي ڪا لکا ڪو نه پوندي ھئي ته ڊگريءَ واري ڊاڪٽر ۽ ڪمپائونڊر ۾ ڪھڙو فرق ھوندو آھي. ٻيو ته ان زماني ۾ ميڊيڪل ڪاليج به اٽي ۾ لوڻ برابر ھوندا ھيا.

عاشق پهلوان - لياقت راڄپر

عاشق پهلوان

جنهن سيني تي هاٿي بيهاري!

لياقت راڄپر

اسان پنهنجن وڏن کان ٻڌندا هياسين ته اوائلي وقت ۾ پهلوانن جو قدر هوندو هيو، ۽ ماڻهو ميلن ۽ ملاکڙن ۾ انهن جي طاقت جو مظاهرو ڏسي داد ڏيندا هيا. خاص ڪري وڏا زميندار پهلوانن کي پاليندا هيا ۽ انهن جي کاڌي خوراڪ جو خرچ کڻندا هئا. پهلوانن جي لاءِ مينهن ڏني ويندي هئي، جنهن جو هو کير پيئندا هئا. مکڻ گهر استعمال ڪندا هئا ۽ ٻي خوراڪ ۾ انهن لاءِ گوشت ۽ خشڪ ميوو موڪلبو هيو ته جيئن هو طاقتور ٿين ۽ آکيڙي ۾ مقابلو ڪن ۽ ڪاميابي حاصل ڪن.