محمد حسن ”بيڪس“ - ميمڻ عبدالغفور سنڌي

محمد حسن ”بيڪس“ [ 1859ع – 1882ع ]

ميمڻ عبدالغفور سنڌي

محمد حسن ”بيڪس“ ولد فقير قادر بخش ”بيدل“ قريشي، 26 جمادي الثاني 1275هه مطابق 4 آگسٽ 1859ع تي روهڙي شريف ۾ ڄائو هو. ابتدائي تعليم ”سڪندر نامه“ سان آخوند عبدالله وٽان حاصل ڪيائين.

عموماً هر انسان تي پنهنجي ماحول جو اثر رهي ٿو. سندس والد، جيڪو سنڌي شاعريءَ جو ”هيرو“ هو؛ ۽ ساڳئي وقت وٽس صوفين شاعرن ۽ عقيدتمندن جي اچ وڃ سببان هن نينگر تي به سندس صحبت جو رنگ چڙهيو؛ جنهن ڪري والد جي وٽ ۾ ويهي رندن جا راز ۽ رمزون پروڙيندي، حق جي هدايت حاصل ڪيائين. چوڏهن ورهين جي عمر ۾ راڳ جو شوق ٿيس. انهيءَ سلسلي ۾ جهوڪ ميرانپور جي شاه عنايت جي درگاه تي به ويو هو. شادي ڪيائين، مگر اولاد ڪونه ٿيس. ڦوه جوانيءَ ۾، 12 محرم الحرام 1299هه مطابق 15 جون 1882ع تي وفات ڪيائين. کيس سندس والد بزرگوار جي ڀرسان روهڙيءَ ۾ ئي دفنايو ويو.

 

هن مجازي محسن، شاعريءَ جي سلسلي ۾ ”بيڪس“ تخلص ڪم آڻيندي، سنڌي، سرائڪي، فارسي، هندي ۽ اردو زبانن ۾ پڻ طبع آزمائي ڪئي آهي، جيڪا گهڻي ڀاڱي ڪافين، غزلن ۽ ڏوهيڙن تي مشتمل آهي سندس ڪلام ”ديوان بيڪس“ جي نالي سان، سنڌي ادبي بورڊ 1965ع ۾ عام ڪيو آهي. سندس ڪلام ۾ سوز ۽ فراق جي دلگداز تصوير چٽيل آهي. نموني طور سندس هڪ ”ڪافي“ هيٺ رقمطراز ڪجي ٿي:-

ساجن سائين سير ڪرڻ لئي، آيو ٿي انسان.

ڪاٿي ڪافر، گبر، يهودي، ڪاٿي مسلمان.

ڪاٿي مذهبي جو مونجهارو، ڪاٿي بي ايمان.

ڪاٿي ”بيڪس“ طلب ٿئي ٿو، ’بيدل‘ پير- مغان.