رشيد احمد رشيد لاشاري
راحت ملي ٿي درد ۾
نصير مرزا
ڪيڏانهن
ويو نظرياتي ادب ۽ ترقي پسندي؟ هونئن ”ادب براءِ ادب“ ۽ ”ادب براءِ زندگي“ واري
اها ويڙهاند ۽ ”ڏي سوال، وٺ جواب“ واري ڪهاڻي ايتري ڪا پراڻي ڪانهي. ڪو وقت هو، جيڪي
اديب اسٽيبلشمينٽ جا ساٿي بنبا هئا ته اهي سڏبا هئا ساڄي ڌُر ۽ جيڪي حڪومت جا
مخالف، اهي کاٻي ڌر....اتفاق سان جيڪڏهن کاٻي ڌر واري ڪنهن قلمڪار جو جهُڪاءَ وقت
جي حاڪم ڏانهن ته اهو وري علي الاعلان ٻولڙيو، غدار يا وڪاڻل سڏبو. هي اجهو تقريبن
ڏهن ويهن سالن کان واءُ ئي الائي ڪهڙو وريو آهي، هي نوانوي سيڪڙو ترقي پسند، روشن
خيال، ماڊرنسٽ ۽ ويندي ڪميونسٽ سنڌي اديب به قطار در قطار ساڄي ڌر وانگر حڪومت جو
حصو ۽ اقتدار ڌڻين جا ساٿي، هر اداري ۾ ساڻن سنمک... ڪنهن وقت ۾ ترقي پسند ۽
مزاحمت پسندن وٽ سنڌ جو آواز هو شيخ اياز، ۽ شيخ اياز جي دفاع واري مورچي تي هڪ
طرف رشيد ڀٽي جو طاقتور قلم ته ٻئي طرف کان ”انڌا اونڌا ويڄ“ جو مصنف جناب رسول
بخش پليجو بطور وڪيل. انهن ٻنهي ڌرين جي وچ ۾ جيڪا نومئنز لينڊ اتي موجود عالم ۽
فاضل هستي جناب مولانا غلام محمد گرامي- حيرت هيءَ ته گرامي صاحب ٻنهي ڌرين ۾ يڪسان
مقبول ۽ قابل قبول! هيءُ جيڪو باباءِ سنڌي ادب مرزا قليچ بيگ، اهو وري ائين سمجهو ته
ساڄي کاٻي، ٻنهي ڌرين وٽ اگهاڻل روشن خيال- جديد سنڌي ڪهاڻيءَ جو باني نادر بيگ ۽
روايت پسند ڊاڪٽر محمد ابراهيم خليل پاڻ ۾ اهڙا ته گهاٽا ۽ گهرا دوست هُئا، جو روز
صدر حيدرآباد واري ”مهربان ايراني“ هوٽل ۾ چانهن به پيئندا هُئا ته شطرنج راند به
ويٺا کيڏندا هُئا. ٻئي پاسي مون ته پنهنجي اکين سان ڏٺو ته مارڪسسٽ دانشور جويو
صاحب، انهيءَ قليچ ڪتب خاني ۾ قليچ صاحب جي فرزندن مان اسد بيگ ۽ اجمل بيگ سان
علمي ادبي ڪچهريون ڪندو نظر ايندو هو.